Kỹ thuật tạo khuôn ảo (Framing) – Nghệ thuật dẫn dắt ánh nhìn trong nhiếp ảnh
Trong nhiếp ảnh, không phải lúc nào bạn cũng cần đến những thiết bị đắt tiền hay một bối cảnh hoành tráng để tạo nên một bức ảnh cuốn hút. Đôi khi, chỉ bằng cách tận dụng môi trường xung quanh để tạo ra một chiếc “khung hình” tự nhiên – bạn đã có thể làm nổi bật đối tượng, tăng chiều sâu cho bức ảnh và tạo cảm xúc mạnh mẽ cho người xem. Kỹ thuật này được gọi là tạo khuôn ảo (Framing) – một trong những công cụ đơn giản nhưng hiệu quả nhất trong nghệ thuật nhiếp ảnh.
Framing là gì? Vì sao nên áp dụng kỹ thuật tạo khuôn ảo
Ngay từ tên gọi, bạn đã có thể hình dung phần nào bản chất của kỹ thuật này: sử dụng những yếu tố sẵn có như cửa sổ, khung cửa, cành cây, bóng đổ, vòm đá hay bất kỳ chi tiết nào trong môi trường để tạo nên một chiếc “khung” bao quanh đối tượng chính. Mục tiêu là dẫn ánh nhìn của người xem vào điểm cần nhấn mạnh, tạo bố cục chặt chẽ và nâng cao tính thẩm mỹ cho bức ảnh.
Framing được ứng dụng rộng rãi trong ảnh chân dung, ảnh phong cảnh, nhiếp ảnh đường phố và cả trong ảnh kiến trúc. Khi được thực hiện khéo léo, khuôn ảo không chỉ tạo điểm nhấn thị giác mà còn giúp bức ảnh trở nên sinh động, có chiều sâu và gợi mở câu chuyện phía sau khung hình.
Thời gian và địa điểm lý tưởng để áp dụng framing
Yếu tố ánh sáng luôn đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong nhiếp ảnh, và kỹ thuật tạo khuôn ảo cũng không ngoại lệ. “Giờ vàng” (Golden Hour) – khoảng thời gian ngay sau khi mặt trời mọc hoặc trước khi mặt trời lặn – là thời điểm hoàn hảo để áp dụng kỹ thuật này. Ánh sáng vào giờ vàng rất mềm, ấm và tạo bóng đổ nhẹ, giúp khuôn ảo trở nên tự nhiên và giàu cảm xúc.
Tránh chụp giữa trưa khi ánh sáng gắt có thể khiến các chi tiết trong khung bị mất nét hoặc cháy sáng. Nếu buộc phải chụp trong điều kiện ánh sáng mạnh, hãy chọn vùng râm hoặc dùng tấm hắt sáng (reflector) để làm dịu nguồn sáng.
Về địa điểm, framing có thể được khai thác ở mọi nơi: từ studio chuyên nghiệp đến những góc phố cổ kính, công viên, ven hồ hay các công trình kiến trúc có thiết kế đặc biệt. Hãy quan sát môi trường xung quanh thật kỹ – có thể bạn sẽ tìm thấy một chiếc khung hoàn hảo ngay nơi bạn đang đứng.
Lựa chọn thiết bị phù hợp cho kỹ thuật framing
Để tạo ra những bức ảnh framing ấn tượng, bạn cần chuẩn bị thiết bị phù hợp:
- Máy ảnh: DSLR hoặc mirrorless là lựa chọn lý tưởng vì cho phép kiểm soát thông số linh hoạt. Tuy nhiên, với smartphone có camera tốt, bạn vẫn có thể áp dụng kỹ thuật này nếu biết cách khai thác chế độ thủ công hoặc các ứng dụng chụp ảnh chuyên nghiệp.
- Ống kính: Ưu tiên các ống kính có khẩu độ lớn như f/1.8 hoặc f/2.8 để dễ dàng tạo hiệu ứng mờ hậu cảnh (bokeh), làm nổi bật chủ thể trong khung. Với ảnh chân dung, các tiêu cự như 50mm, 85mm là lựa chọn tối ưu, trong khi ảnh phong cảnh hoặc kiến trúc sẽ phù hợp với ống kính góc rộng.
- Thiết bị hỗ trợ: Chân máy rất hữu ích khi bạn cần bố cục chính xác hoặc chụp trong điều kiện thiếu sáng. Ngoài ra, đèn LED, filter hoặc tấm hắt sáng cũng hỗ trợ kiểm soát ánh sáng và tăng chất lượng ảnh.
Kết hợp framing với các yếu tố bố cục và sáng tạo khác
Để bức ảnh framing không bị nhàm chán, bạn nên kết hợp với các yếu tố bố cục khác:
Chuyển động (Movement): Nếu chụp đối tượng đang di chuyển, hãy để khoảng trống phía trước chủ thể trong khung để tạo cảm giác không gian và dẫn dắt ánh nhìn.
Phương hướng (Direction): Con người có xu hướng đọc ảnh từ trái sang phải, vì vậy hãy cân nhắc đặt chi tiết quan trọng ở bên phải để tăng tính tự nhiên và dễ tiếp nhận.
Góc chụp (Camera Angle): Thay đổi vị trí máy ảnh – từ góc thấp, cao đến ngang tầm mắt – sẽ làm thay đổi hoàn toàn cảm xúc bức ảnh. Một góc chụp mới lạ có thể khiến khung hình tưởng chừng quen thuộc trở nên đặc biệt.
Không gian âm (Negative Space): Không gian trống xung quanh khung hoặc phía sau đối tượng có thể giúp chủ thể nổi bật hơn. Hãy sử dụng không gian âm để tạo cảm giác thoáng đãng và hiện đại cho bức ảnh.
Độ sâu (Depth): Một khuôn ảnh tốt thường có tiền cảnh, trung cảnh và hậu cảnh rõ ràng. Sự phân lớp này giúp bức ảnh có chiều sâu và chân thực hơn.
Tiền cảnh (Foreground): Tận dụng các vật thể ở tiền cảnh để làm khung như hàng rào, lá cây, rèm cửa… sẽ tạo cảm giác người xem đang “nhìn trộm” vào thế giới riêng của chủ thể, rất hiệu quả trong việc truyền tải cảm xúc.
Đổ bóng và phản chiếu (Shadows & Reflections): Sử dụng bóng đổ hoặc mặt nước để tạo khung ảo là một kỹ thuật thú vị, đặc biệt khi chụp vào cuối ngày hoặc sau cơn mưa. Những khung hình này thường gợi mở sự huyền bí, thơ mộng.
Khai thác hiệu quả giờ vàng và giờ xanh
Bên cạnh giờ vàng, giờ xanh (Blue Hour) – khoảng thời gian ngay sau khi mặt trời lặn hoặc trước khi mọc – cũng là thời điểm lý tưởng để chụp framing. Bầu trời xanh lam pha tím cùng ánh đèn thành phố vàng ấm sẽ tạo nên độ tương phản tuyệt đẹp, đặc biệt khi khung ảo là cửa sổ, vòm cầu hay ánh sáng từ một ô cửa mở.
Kỹ thuật nâng cao để hoàn thiện bức ảnh framing
Để kỹ thuật tạo khuôn ảo phát huy tối đa hiệu quả, hãy kết hợp cùng quy tắc một phần ba (Rule of Thirds) – chia ảnh thành ba phần đều nhau và đặt chủ thể tại các điểm giao nhau. Bố cục này giúp ảnh cân đối và thu hút hơn.
Kiểm soát ánh sáng là yếu tố quyết định thành công của ảnh framing. Tận dụng ánh sáng tự nhiên từ bên hông khung cửa, qua tán cây hoặc phản chiếu qua mặt kính để làm nổi bật đường viền của khung sẽ giúp ảnh trở nên nghệ thuật hơn.
Đừng quên kỹ thuật hậu kỳ. Các phần mềm như Lightroom, Photoshop hoặc ứng dụng điện thoại như Snapseed có thể giúp bạn điều chỉnh độ tương phản, độ sắc nét và màu sắc của khung ảo. Hãy khéo léo làm nổi bật đường viền khung và giảm nhiễu hậu cảnh để tăng hiệu quả thị giác.
Kết luận
Tạo khuôn ảo (Framing) không đơn thuần là một kỹ thuật bố cục – đó là nghệ thuật kể chuyện bằng hình ảnh. Khi bạn biết cách tận dụng môi trường xung quanh, kiểm soát ánh sáng, kết hợp khéo léo các yếu tố sáng tạo và kỹ thuật, mỗi bức ảnh sẽ trở thành một khung cửa dẫn lối người xem đến với cảm xúc và thông điệp mà bạn muốn truyền tải. Dù là ảnh chân dung trong khung cửa sổ gỗ, hay một khoảnh khắc đường phố nhìn qua vòm cây, framing chính là chìa khóa để biến khoảnh khắc đời thường thành tác phẩm nghệ thuật.
Nguồn tham khảo: 4pixostraining, vjshop