Unsharp Mask là gì?

Mặc dù cái tên nghe có vẻ giống như một thứ gì đó làm mất đi độ sắc nét, nhưng Unsharp Mask lấy tên từ một kỹ thuật phòng tối chụp ảnh truyền thống – nơi một bản sao của ảnh gốc bị mờ, hoặc “không được làm mờ”, và sau đó được áp dụng cho hình ảnh gốc như một mặt nạ. Nghe có vẻ lạ nhưng phương pháp làm mờ này thực sự dẫn đến hình ảnh sắc nét hơn.

Bộ lọc Unsharp Mask của Photoshop hoạt động theo cách tương tự. Sự khác biệt duy nhất là toàn bộ quá trình là kỹ thuật số và Photoshop xử lý tất cả những thứ khó hiểu đằng sau hậu trường. Trên thực tế, bạn không cần phải biết điều gì về mặt nạ unsharp để sử dụng bộ lọc Unsharp Mask. Tất cả những gì bạn cần biết là cách kéo một vài thanh trượt để có được kết quả làm sắc nét hình ảnh tuyệt vời.

Cách làm sắc nét hình ảnh với Unsharp Mask

Trước khi chúng ta tìm hiểu cách làm sắc nét hình ảnh bằng Unsharp Mask, điều quan trọng cần lưu ý là làm sắc nét hình ảnh không giống như điều chỉnh tiêu điểm. Photoshop không thể quay ngược thời gian và thay đổi điểm lấy nét của ống kính hoặc nhắc bạn mang theo chân máy. Một hình ảnh mờ sẽ luôn bị mờ cho dù bạn áp dụng bao nhiêu độ sắc nét.

Làm sắc nét là làm cho các vùng đúng nét của hình ảnh của bạn trông sắc nét hơn, và đó là những gì chúng ta sẽ học cách thực hiện trong bài học này.

Bước 1: Chuyển đổi lớp hình ảnh thành một đối tượng thông minh

Bắt đầu bằng cách chuyển đổi lớp (layer) hình ảnh của bạn thành một đối tượng thông minh (Smart Object) . Điều này sẽ cho phép bạn áp dụng Unsharp Mask như một bộ lọc thông minh (Smart Filter), với 2 ưu điểm quan trọng. 

Đầu tiên, nó sẽ giữ cho hiệu ứng làm sắc nét có thể chỉnh sửa trong trường hợp bạn cần thực hiện thay đổi. Và thứ hai, điều sẽ giúp bạn dễ dàng thay đổi chế độ hòa trộn của hiệu ứng làm sắc nét sẽ được thực hiện trong bước cuối cùng.

Trong bảng layer, chúng ta thấy hình ảnh của mình trên layer background. Photoshop chỉ có thể áp dụng tính năng làm sắc nét cho một lớp tại một thời điểm, vì vậy nếu tài liệu của bạn chứa nhiều lớp, bạn sẽ cần hợp nhất chúng thành 1 lớp trước khi làm sắc nét.

Để chuyển đổi layer background thành một “đối tượng thông minh” (Smart Object), hãy nhấp vào biểu tượng menu ở phía trên bên phải của bảng điều khiển Layer, sau đó chọn Convert to Smart Object. Tiếp đó, 1 biểu tượng Smart Object xuất hiện ở phía dưới bên phải của hình thu nhỏ xem trước cho chúng ta biết layer Background đã chuyển thành một “đối tượng thông minh”.

Bước 2: Phóng to 100%

Cách tốt nhất để đánh giá độ sắc nét của hình ảnh là xem hình ảnh của bạn ở mức thu phóng 100%. Bằng cách này, mỗi pixel trong hình ảnh chiếm chính xác một pixel trên màn hình của bạn, mang đến cho bạn chế độ xem chính xác nhất có thể. 

Để phóng to, hãy chuyển đến View trên thanh Menu và chọn 100%. Hoặc Bạn cũng có thể thu phóng đến 100% từ bàn phím của mình bằng cách nhấn Ctrl + 1 (Win) / Command + 1 (Mac):

Sau đó, khi bạn đã phóng to, hãy nhấn và giữ phím cách (space) để  tạm thời truy cập “Công cụ cầm tay” (Hand Tool) của Photoshop và kéo hình ảnh vào giữa đối tượng của bạn trên màn hình. Nhả phím cách khi bạn hoàn tất. Bạn có thể căn giữa hình ảnh đã thu phóng vào khu vực bạn muốn làm sắc nét.

Bước 3: Chọn bộ lọc Unsharp Mask

Bấm vào Filter trên thanh Menu và chọn Sharpen -> Unsharp Mask. Tiếp đó sẽ bao gồm 3 bước thực hiện theo tuần tự.

– Hộp thoại Unsharp Mask

Thao tác này sẽ mở hộp thoại Unsharp Mask với cửa sổ preview (xem trước) và ba thanh trượt (Amount, Radius, Threshold). Chúng ta sẽ xem xét tác dụng của từng thanh trượt này nhưng trước tiên hãy tìm hiểu cách sử dụng cửa sổ preview.

– Cách thay đổi chế độ xem trong cửa sổ preview (xem trước)

Nếu bạn đang xem hình ảnh của mình ở mức thu phóng khác 100%, cửa sổ Xem trước (preview) trong hộp thoại cung cấp cho bạn một cách dễ dàng để kiểm tra độ sắc nét ở các phần khác nhau của hình ảnh ở kích thước 100%.

Để di chuyển bản preview sang một phần khác của hình ảnh, chỉ cần nhấp và kéo vào bên trong phần preview. Hoặc bạn cũng có thể nhấp trực tiếp vào hình ảnh để ngay lập tức căn giữa vị trí đó.

– Cách bật và tắt chế độ xem trước trong hộp thoại Unsharp Mask

Đối với một số máy tính có cấu hình thấp thì có thể tắt chế độ xem trước để đảm bảo hiệu suất và khắc phục tình trạng giật / lag khi thay đổi các chỉnh sửa. Tuy nhiên mình khuyên bạn nên giữ chế độ Preview “bật” để xem trước kết quả khi thay đổi Amount, Radius, Threshold. Từ đó có thể làm nét ảnh bằng Photoshop một cách tốt nhất.

Bạn có thể tắt nó bằng cách bỏ tích mục Preview hoặc bấm phím P trên bàn phím:

Bước 4: Kéo thanh trượt Số tiền để tăng độ tương phản của cạnh

Bây giờ chúng ta đã biết cách xem trước hiệu ứng làm sắc nét, chúng ta hãy xem xét từng thanh trượt trong số ba thanh trượt mà chúng ta sử dụng để làm sắc nét hình ảnh với Unsharp Mask, bắt đầu bằng thanh trượt  Amount .

Làm sắc nét hình ảnh tức là tất cả những thao tác về việc tăng độ tương phản dọc theo các cạnh, làm cho mặt sáng của cạnh sáng hơn và mặt tối tối hơn. Chúng ta càng tăng độ tương phản cạnh, hình ảnh xuất hiện càng sắc nét. Và thanh trượt Amount kiểm soát lượng tương phản mà chúng tôi đang thêm vào các cạnh đó:

* Cách thiết lập độ tương phản phù hợp để làm sắc nét

Giá trị Amount mặc định của Unsharp Mask là 50% vốn quá nhỏ và giá trị 500% thì quá mạnh để đem lại độ tương phản phù hợp. Thông số Amount phù hợp nhất sẽ tùy thuộc vào kích thước ảnh của bạn, lượng chi tiết trong hình ảnh và chất lượng đầu ra (để in hay đưa llên website).

Bạn có thể áp dụng một vài giá trị khuyến khích sau, để điều chỉnh độ tương phản phù hợp và làm nét ảnh:

– In: Đối với hình ảnh lớn, độ phân giải cao được làm sắc nét để in thì giá trị Amount từ 150% đến 200% được khuyến nghị (2000 -> 3000 pixel trở lên).

– Email/Web: Đối với những hình ảnh nhỏ hơn có độ phân giải thấp, được dùng để chia sẻ trực tuyến thì giá trị Amount thấp từ 50% đến 70% thường rất phù hợp (khoảng vài trăm pixel).

Đặc biệt lưu ý rằng một bức ảnh để in nên tăng độ tương phản cao để khiến nó sắc nét hơn những bức ảnh nhỏ thông thường khác. Vì các pixel xuất hiện trong bản in nhỏ hơn nhiều so với trên màn hình máy tính, do đó phải làm sắc nét hơn để có được kết quả tổng thể giống nhau.

Mặt khác, để thật sự thấy được tác dụng của giá trị Amount đối với việc làm nét hình ảnh, chúng ta cần kết hợp nó với hai tùy chọn khác của bộ lọc Unsharp Mask là Radius và Threshold. 

Bước 5: Kéo thanh trượt Radius để điều chỉnh chiều rộng quầng sáng dọc cạnh

Cho đến hiện tại, chúng ta đã biết giá trị Amount kiểm soát độ tương phản. Còn giá trị Radius trong Unsharp Mask sẽ kiểm soát độ dày quầng sáng các cạnh, đơn giản là bất cứ phần nào trong bức ảnh có các góc cạnh thì Radius sẽ có tác dụng mạnh và tăng độ rộng lên bao gồm các viền da, viền quần áo hay viền mắt,… Giá trị Radius mặc định là 1 Pixel:

Với Radius mặc định là 1 pixel thì chỉ có một pixel duy nhất ở hai bên mép (một pixel ở phía sáng và một ở phía tối) bị ảnh hưởng. Nhưng việc tăng giá trị Radius lên 10 pixel sẽ mở rộng độ dày của cạnh lên 10 pixel ở hai bên.

Các cạnh mỏng hơn làm cho độ tương phản tăng lên từ giá trị Amount mờ nhạt hơn, trong khi các cạnh dày làm cho nó rõ ràng hơn. Nhưng nếu bạn tăng giá trị Radius quá nhiều, quầng sáng sẽ xuất hiện dọc theo các cạnh, đó là dấu hiệu cho thấy hiện tượng tăng sáng quá mức và đây là điều sẽ khiến hình ảnh trở nên khó nhìn.

Để hình so sánh 3 con ếch: Từ trái qua phải: Radius mặc định: 1 pixel ; Radius: 5 pixel; Radius: 20 pixel. Trong đó, Radius mặc định 1 pixel đang ở mức 500% và tương đối rõ ràng.

Bước 6: Kéo thanh trượt Threshold để giới hạn vùng cần làm nét

Không giống như các bộ lọc (Filter) Smart Sharpen hoặc High Pass của Photoshop, cả hai đều cao cấp hơn. Unsharp Mask không phát hiện các cạnh mà thay vào đó nó làm sắc nét tất cả các pixel như nhau. Nói cụ thể hơn, sự cố có thể gặp đó là việc Unsharp Mask không thể phân biệt pixel (điểm ảnh) của vùng nền so với pixel ở các cạnh.

Tuy nhiên chúng ta có thể tránh làm sắc nét toàn bộ hình ảnh bằng cách sử dụng thanh trượt Threshold của Unsharp Mask.

Theo đó, độ sáng được chỉ định bằng các mức từ 0 đến 255 (Levels). Vì vậy giá trị Threshold = 20 levels có nghĩa là “chỉ các pixel có từ 20 brightness levels sáng hơn hoặc tối hơn các vùng xung quanh mới được làm sắc nét”. Bất kỳ pixel nào có ít hơn 20 levels sẽ không được áp dụng các thuộc tính làm nét.

Hiểu đơn giản là thuộc tính Threshold sẽ bỏ qua các vùng màu có độ sáng gần giống nhau (giống như vùng nền phía sau chú ếch) và chỉ làm nét những vùng có độ sáng khác biệt.

Vậy nên cách chọn giá trị Threshold tốt nhất cho hình ảnh của bạn thực tế là một hành động cân bằng. Mục đích là để giữ độ sắc nét ở những khu vực cần nó trong khi xóa nó khỏi những khu vực (ví dụ như nền) không cần thiết.

– Adobe đề xuất giá trị Threshold từ 2 đến 20 level nhưng việc đặt Threshold quá cao có thể dẫn đến một số pixel trong một khu vực được làm sắc nét trong khi những pixel khác trong cùng khu vực thì không.

– Để ngăn hiện tượng sắc nét ngẫu nhiên này, nên giới hạn giá trị Threshold ở mức 10 hoặc ít hơn.

Bước 7: Nhấp vào OK để đóng Unsharp Mask

Khi bạn hài lòng với các thông số, hãy nhấp vào OK để áp dụng chúng vào hình ảnh và đóng hộp thoại Unsharp Mask. Bên trái là hình ảnh gốc chưa được làm nét và bên phải là kết quả làm nét ảnh bằng Photoshop với Unsharp Mask.

Bước 8: Thay đổi chế độ hòa trộn Unsharp Mask thành Luminosity

Theo mặc định, Unsharp Mask không chỉ ảnh hưởng đến độ tương phản của pixel mà còn ảnh hưởng đến màu sắc của chúng và điều này có thể gây ra sự cố. Màu sắc có thể trông quá bão hòa sau khi làm sắc nét và một số điểm ảnh (pixel) thậm chí có thể chuyển sang các màu khác.

Vậy nên để ngăn chặn sự cố chuyển màu, chúng ta cần giới hạn độ sắc nét chỉ ở độ sáng. Bạn có thể làm điều đó bằng cách thay đổi chế độ hòa trộn (Blending Mode) của Unsharp Mask.

Trong bảng Layers, Unsharp Mask xuất hiện dưới dạng “bộ lọc thông minh” (Smart Filter) bên dưới layer chứa hình ảnh. Để thay đổi chế độ hòa trộn của bộ lọc, hãy nhấp đúp vào biểu tượng Blending Options ở bên phải Unsharp Mask:

Trong hộp thoại Blending Options, hãy thay đổi phần Blending Mode của bộ lọc từ Normal thành Luminosity sau đó bấm OK để đóng hộp thoại. Với chế độ hòa trộn được đặt thành Luminosity thì những thuộc tính làm nét ảnh chỉ áp dụng cho độ sáng khiến các đốm màu bị lỗi biến mất.