Nhiếp ảnh côn trùng (insect photography) hay còn gọi là macro photography luôn là một lĩnh vực hấp dẫn, mở ra cánh cửa đưa người xem bước vào thế giới tí hon kỳ diệu. Những chú bọ rùa, ong mật, bướm hay chuồn chuồn – vốn dĩ rất nhỏ bé trong đời sống hàng ngày – bỗng trở nên sống động, đầy chi tiết và có hồn khi được tái hiện qua ống kính máy ảnh. Với sự sáng tạo, bạn hoàn toàn có thể xây dựng nhiều concept chụp ảnh côn trùng vừa mang tính nghệ thuật, vừa truyền tải được cảm xúc.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu các concept chụp ảnh côn trùng độc đáo, kỹ thuật cơ bản, ý tưởng sáng tạo và kinh nghiệm thực hành để bạn dễ dàng áp dụng.
Vì sao nên chọn concept chụp ảnh côn trùng?
Khám phá thế giới vi mô
Côn trùng là một phần quan trọng của thiên nhiên, góp mặt trong hệ sinh thái và có vai trò đa dạng. Khi được chụp ở cự ly gần, bạn sẽ thấy những chi tiết mắt lưới, đôi cánh mỏng manh hay giọt sương trên cơ thể chúng – điều mà mắt thường khó nhận ra.

Mang giá trị nghệ thuật
Ảnh côn trùng không chỉ là khoa học quan sát mà còn là nghệ thuật kể chuyện qua hình ảnh. Một chú bướm đậu trên nhành hoa hay một con ong đang chăm chỉ lấy mật đều gợi cảm xúc về sự sống, sự cân bằng của tự nhiên.

Nội dung sáng tạo cho truyền thông
Trong thời đại mạng xã hội, concept ảnh macro côn trùng có thể tạo ra nội dung độc đáo cho fanpage, blog, hoặc portfolio cá nhân. Nhiều thương hiệu cũng dùng hình ảnh này để xây dựng chiến dịch quảng cáo về thiên nhiên, bảo vệ môi trường.
Chuẩn bị thiết bị cho concept chụp ảnh côn trùng
Máy ảnh và ống kính
- Ống macro chuyên dụng (60mm, 90mm, 100mm, 105mm): Cho phép lấy nét ở khoảng cách rất gần, tái hiện chi tiết siêu nhỏ.
- Ống tele + extension tube: Giúp chụp côn trùng từ xa mà vẫn có độ phóng đại lớn.
- Máy ảnh mirrorless hoặc DSLR: Tùy ngân sách, nhưng ưu tiên máy có khả năng lấy nét nhanh.
Ánh sáng hỗ trợ
- Đèn flash macro hoặc đèn vòng (ring light): Giúp làm sáng chủ thể nhỏ bé.
- Tấm hắt sáng mini: Điều hướng ánh sáng tự nhiên, giảm bóng gắt.
Phụ kiện khác
- Tripod nhỏ gọn: Giữ khung hình ổn định.
- Lens hood và filter bảo vệ: Giúp tránh va chạm khi chụp gần côn trùng.
Các concept chụp ảnh côn trùng độc đáo
Concept 1 – Côn trùng trong thế giới hoa lá: thường được nhiều nhiếp ảnh gia lựa chọn bởi sự kết hợp tự nhiên giữa màu sắc rực rỡ của hoa và hình dáng nhỏ bé của côn trùng. Một chú bướm hay con ong đậu trên cánh hoa không chỉ mang tính thẩm mỹ cao mà còn gợi cảm giác hài hòa, cân bằng trong tự nhiên.

Concept 2 – Cận cảnh “ân cần” của côn trùng: lại tập trung khai thác chi tiết, từ đôi mắt lưới, râu mảnh cho đến đôi cánh trong suốt. Đây là concept thiên về tính khám phá, cho phép người xem chiêm ngưỡng thế giới vi mô vốn khó nhìn thấy bằng mắt thường, đồng thời khơi gợi sự tò mò nghệ thuật.

Concept 3 – Côn trùng và giọt sương ban mai: mang đến nét lãng mạn, lung linh khi côn trùng nhỏ bé được bao quanh bởi những giọt nước trong veo. Chụp vào sáng sớm khi sương còn đọng trên lá, bạn sẽ có những khung hình mềm mại, huyền ảo và đậm chất nhiếp ảnh thiên nhiên.

Concept 4 – Cuộc sống thường nhật của côn trùng: lại hướng tới sự chân thật. Hình ảnh ong hút mật, kiến tha mồi hay chuồn chuồn đậu nghỉ đều tái hiện một nhịp sống tí hon đầy năng lượng. Đây là lựa chọn phù hợp với những ai muốn ghi lại nét sống động của tự nhiên thay vì chỉ chú trọng tính nghệ thuật.

Concept 5 – Côn trùng trong ánh sáng hoàng hôn: đem đến khung cảnh ấm áp và cảm xúc hơn cả. Khi ánh nắng vàng cam chiếu ngược, đôi cánh bướm hoặc chuồn chuồn trở nên lấp lánh, tạo nên hiệu ứng thị giác độc đáo. Concept này không chỉ đẹp về mặt hình ảnh mà còn mang lại giá trị nghệ thuật cao, phù hợp với những bộ ảnh giàu cảm xúc.
Kỹ thuật quan trọng khi chụp côn trùng
Canh thời điểm
- Sáng sớm hoặc chiều mát là lúc côn trùng hoạt động nhiều.
- Nhiệt độ thấp vào buổi sáng cũng khiến chúng chậm chạp, dễ tiếp cận hơn.
Lấy nét chính xác
- Lấy nét vào mắt côn trùng để ảnh có hồn.
- Dùng chế độ manual focus để kiểm soát chính xác hơn.
Khẩu độ – tốc độ – ISO
- Khẩu độ nhỏ (f/8 – f/16) để có độ sâu trường ảnh tốt.
- Tốc độ màn trập nhanh (1/250 trở lên) để bắt chuyển động.
- ISO vừa phải, tránh nhiễu hạt nhưng vẫn đảm bảo sáng.
Hậu kỳ chỉnh sửa
- Điều chỉnh màu sắc và độ nét để tôn chi tiết.
- Giữ bối cảnh tự nhiên, không chỉnh quá mức để tránh mất tính chân thực.

Ý tưởng sáng tạo mở rộng concept
- Ảnh macro nghệ thuật: Sử dụng nền đen hoặc ánh sáng nhân tạo để tạo cảm giác huyền bí.
- Chụp côn trùng trong giọt nước: Biến giọt sương thành “ống kính tự nhiên” phản chiếu hoa lá.
- Ảnh chuỗi chuyển động: Ghi lại quá trình một con ong tiếp cận và hút mật.
- Kết hợp con người và côn trùng: Bàn tay nâng niu chú bướm, mang thông điệp bảo vệ môi trường.
Lưu ý an toàn và bảo vệ môi trường
- Không làm hại côn trùng khi chụp.
- Tránh sử dụng thuốc xịt hoặc bắt giữ chúng chỉ để có ảnh.
- Tôn trọng môi trường sống tự nhiên, chụp xong nên để chúng tự do.

Kinh nghiệm thực tế từ nhiếp ảnh gia
- Kiên nhẫn là chìa khóa: Côn trùng rất nhạy cảm, chỉ cần động nhẹ là chúng bay mất.
- Di chuyển chậm: Tiến gần từ từ, không gây tiếng động lớn.
- Tìm địa điểm phong phú sinh vật: Các vườn hoa, công viên, khu vực ẩm ướt ven hồ, ruộng lúa đều có nhiều côn trùng.
- Thử nhiều góc độ: Từ trên xuống, ngang tầm mắt hay chụp silhouette đều mang lại kết quả bất ngờ.
Kết luận
Concept chụp ảnh côn trùng không chỉ là hành trình ghi lại những khoảnh khắc đẹp của thế giới vi mô, mà còn là cách để chúng ta kết nối sâu hơn với thiên nhiên. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng, thiết bị phù hợp và tinh thần sáng tạo, bạn hoàn toàn có thể tạo nên những bức ảnh độc đáo, mang dấu ấn cá nhân. Đây là một thể loại vừa thử thách vừa hấp dẫn, dành cho những ai yêu thích khám phá và muốn nâng tầm nghệ thuật nhiếp ảnh.
Nguồn tham khảo: Canon.asia, shop nhiếp ảnh