Ống kính chống rung là gì?
Ống kính chống rung (Image Stabilized Lens) là loại ống kính được trang bị công nghệ giảm rung, giúp làm giảm tác động của chuyển động của máy ảnh lên hình ảnh chụp. Tính năng ổn định hình ảnh trong máy ảnh được thực hiện bằng cách gắn cảm biến máy ảnh trên một bánh răng siêu nhỏ. Điều này giúp nhanh chóng dịch chuyển cảm biến theo hướng ngược lại với hướng chuyển động của máy ảnh, từ đó loại bỏ chuyển động của hình ảnh một cách hiệu quả.
Công nghệ này giúp hạn chế sự rung lắc của tay khi cầm máy, từ đó giữ cho hình ảnh sắc nét hơn, đặc biệt trong điều kiện ánh sáng yếu hoặc khi sử dụng tiêu cự dài.
Nguyên lý hoạt động của ống kính chống rung
Khi bạn cầm máy ảnh, dù có cố gắng giữ chắc, tay vẫn sẽ rung nhẹ. Đặc biệt, với các ống kính tele 200mm – 600mm, chỉ một rung động nhỏ cũng khiến khung hình bị lệch đáng kể. Công nghệ của ống kính chống rung hoạt động bằng cách:
– Cảm biến rung: Bên trong ống kính có cảm biến phát hiện chuyển động rung (theo chiều ngang và dọc).
– Thấu kính bù trừ: Một nhóm thấu kính sẽ di chuyển ngược chiều rung để cân bằng ánh sáng đi vào cảm biến.
– Kết quả: Ảnh chụp ít bị nhòe hơn, người dùng có thể chụp ở tốc độ màn trập thấp hơn mà vẫn giữ được độ nét.
Ví dụ: Nếu không có chống rung, bạn cần tốc độ 1/200s để chụp nét ở tiêu cự 200mm. Với chống rung 3–4 stop, bạn có thể giảm xuống 1/25s mà ảnh vẫn rõ ràng.
Hai loại ống kính chống rung phổ biến
Chống rung quang học (OIS)
Một trong những nguyên nhân khiến ảnh bị nhòe chính là sự rung tay khi cầm máy hoặc tác động từ môi trường. Để khắc phục, các hãng máy ảnh đã phát triển công nghệ Optical Image Stabilization – OIS.
Nguyên lý hoạt động khá đơn giản: trong ống kính có một nhóm thấu kính nhỏ có thể di chuyển theo nhiều hướng (trái – phải, lên – xuống, thậm chí cả bốn chiều). Khi cảm biến nhận thấy máy ảnh rung sang một phía, thấu kính sẽ dịch chuyển ngược lại để bù trừ.
Ví dụ: nếu tay bạn vô tình nghiêng nhẹ sang phải khi chụp, hệ thống OIS sẽ phát hiện và đẩy thấu kính sang phải để cân bằng. Nhờ đó, ánh sáng vào cảm biến ổn định hơn, giúp ảnh sắc nét thay vì bị nhòe.
Công nghệ này vận hành nhờ các cảm biến và nam châm điện bên trong ống kính. Ưu điểm lớn nhất của OIS là mang lại hình ảnh rõ ràng ngay từ lúc chụp, không cần xử lý hậu kỳ.
Chống rung điện tử (EIS)
Khác với OIS, Electronic Image Stabilization – EIS không dựa vào việc di chuyển thấu kính, mà xử lý trực tiếp trên hình ảnh bằng phần mềm và cảm biến điện tử.
Khi ánh sáng đi vào cảm biến (CCD hoặc CMOS), hệ thống sẽ phân tích chuyển động. Nếu phát hiện máy ảnh bị rung, EIS sẽ “dịch chuyển” hình ảnh ngược hướng rung để giữ khung hình ổn định. Ví dụ, máy ảnh rung sang trái thì hình ảnh được dịch sang phải để bù lại.
Tuy nhiên, EIS có giới hạn: nó chỉ khử rung do tay cầm thông thường, không thể loại bỏ hoàn toàn nhòe do đối tượng chuyển động nhanh hay khi máy rung quá mạnh.
So sánh nhanh OIS và EIS
- OIS: Ổn định bằng phần cứng, di chuyển thấu kính. Cho chất lượng ảnh tốt, đặc biệt trong chụp thiếu sáng hoặc dùng tele.
- EIS: Ổn định bằng phần mềm, dịch chuyển hình ảnh trên cảm biến. Thường thấy trong smartphone và máy quay nhỏ gọn, hiệu quả với video nhưng không mạnh bằng OIS.
Lợi ích của ống kính chống rung
Giúp chụp ảnh trong điều kiện thiếu sáng
Trong môi trường ánh sáng yếu, bạn thường phải giảm tốc độ màn trập để đủ sáng. Nếu không có chống rung, ảnh rất dễ bị nhòe. Ống kính chống rung cho phép chụp handheld (cầm tay) trong nhiều tình huống mà không cần tripod.
Tăng chất lượng khi quay video
Video dễ bị rung hơn ảnh tĩnh. Công nghệ chống rung trong ống kính giúp hình ảnh mượt mà, hạn chế tình trạng rung lắc khi quay vlog, phỏng vấn hoặc travel video.
Hỗ trợ telephoto lens
Các ống kính tele từ 200mm trở lên cực kỳ nhạy cảm với rung động. Chống rung giúp chụp thể thao, chim thú hay concert rõ nét mà không cần tripod nặng nề.
Linh hoạt cho nhiếp ảnh đường phố và du lịch
Không phải lúc nào bạn cũng có thời gian và không gian dựng tripod. Với ống kính chống rung, bạn có thể chụp nhanh trong các chuyến đi mà vẫn giữ được chất lượng ảnh.
Những trường hợp nên và không nên dùng chống rung
Khi nên bật chống rung:
- Chụp cầm tay trong điều kiện ánh sáng yếu.
- Sử dụng ống kính tele hoặc super-tele.
- Quay video handheld không có gimbal.
- Nhiếp ảnh du lịch, street life, event.
Khi không cần hoặc nên tắt chống rung:
- Khi dùng tripod, chống rung có thể gây ra hiện tượng “hunting” làm ảnh kém sắc.
- Khi tốc độ màn trập đủ nhanh (ví dụ 1/1000s để chụp thể thao), chống rung không mang lại lợi ích rõ rệt.
- Một số thể loại như astrophotography (chụp bầu trời sao), việc tắt chống rung lại giúp ảnh chính xác hơn.
Các mức độ chống rung (stop)
Mỗi ống kính chống rung được đánh giá bằng số “stop” – biểu thị khả năng giảm rung.
- 2 stop: Giảm rung vừa phải, phù hợp cho lens phổ thông.
- 3–4 stop: Phổ biến ở lens mid-range, cho phép giảm tốc độ màn trập xuống 1/8 – 1/15 giây.
- 5–6 stop: Công nghệ tiên tiến, có ở lens cao cấp như Canon RF, Sony G Master, Nikon Z.
- Kết hợp chống rung trong thân máy (IBIS): Một số dòng mirrorless mới (Sony A7, Canon R6, Nikon Z6) kết hợp OIS + IBIS, giúp ổn định lên đến 7–8 stop.
Nguồn tham khảo: mayanhhoangto,
