Trong thế giới nhiếp ảnh, để làm chủ ánh sáng và chiều sâu trường ảnh, người chụp không chỉ cần có mắt nghệ thuật mà còn phải hiểu và kiểm soát các thông số kỹ thuật. Một trong những yếu tố quan trọng quyết định đến sự thành bại của một bức ảnh chính là khẩu độ và để kiểm soát khẩu độ một cách chủ động mà không bị phân tâm bởi các yếu tố khác, chế độ Aperture Priority ra đời như một trợ thủ đắc lực.
Đặc biệt với những ai đang học cách thoát khỏi chế độ Auto, việc làm quen với chế độ Aperture Priority sẽ là một bước tiến quan trọng trên hành trình làm chủ máy ảnh.
Chế độ Aperture Priority là gì?
Chế độ Aperture Priority (thường được ký hiệu là “A” trên Nikon, Sony hoặc “Av” trên Canon) là một trong các chế độ bán tự động phổ biến nhất trên máy ảnh kỹ thuật số. Ở chế độ này, người chụp có thể tự chọn khẩu độ (f-stop) theo ý muốn, trong khi máy ảnh sẽ tự động tính toán tốc độ màn trập phù hợp để đảm bảo bức ảnh có độ phơi sáng cân bằng. Đây là sự kết hợp lý tưởng giữa tính chủ động và tự động, giúp người dùng tập trung kiểm soát hiệu ứng chiều sâu ảnh mà không cần lo lắng về tốc độ màn trập.
Điểm đặc biệt khiến chế độ Aperture Priority trở nên hấp dẫn là khả năng kiểm soát độ sâu trường ảnh – yếu tố quan trọng trong việc tạo nên phông nền mờ (bokeh) hoặc giữ mọi vật thể trong khung hình sắc nét. Chỉ với thao tác điều chỉnh khẩu độ, người chụp có thể tạo ra bức ảnh chân dung với hậu cảnh mờ ảo đầy nghệ thuật, hoặc ảnh phong cảnh với mọi chi tiết rõ nét từ tiền cảnh đến hậu cảnh.
Chế độ Aperture Priority cũng đặc biệt hữu ích trong những tình huống ánh sáng thay đổi nhanh, ví dụ như chụp ngoài trời vào lúc hoàng hôn, trong rừng rậm, hay những không gian có ánh sáng hỗn hợp. Thay vì phải thay đổi liên tục các thông số bằng tay như trong chế độ Manual, bạn chỉ cần thiết lập khẩu độ mong muốn, máy ảnh sẽ tự động điều chỉnh tốc độ màn trập sao cho bức ảnh vẫn đạt được độ phơi sáng tối ưu.
Vì sao nên chọn chế độ Aperture Priority?
Lý do đầu tiên khiến chế độ Aperture Priority trở thành lựa chọn hàng đầu của nhiều nhiếp ảnh gia là khả năng kiểm soát hiệu ứng nghệ thuật của bức ảnh. Khẩu độ không chỉ ảnh hưởng đến lượng ánh sáng đi vào cảm biến, mà còn quyết định phạm vi nét trong khung hình. Với khẩu độ lớn (f/1.8, f/2.8), bạn sẽ có được hậu cảnh xóa phông mềm mại, lý tưởng cho các bức ảnh chân dung hoặc chụp chi tiết. Ngược lại, khẩu độ nhỏ (f/8, f/11) giúp tăng độ sâu trường ảnh, phù hợp với ảnh phong cảnh, kiến trúc hoặc nhóm người.
Thứ hai, chế độ Aperture Priority mang lại sự linh hoạt cao mà không đánh đổi sự tiện lợi. Bạn có thể dễ dàng thay đổi khẩu độ để thử nghiệm các phong cách chụp khác nhau mà không cần lo lắng về việc tính toán tốc độ màn trập sao cho đúng. Điều này đặc biệt quan trọng trong các tình huống chụp nhanh, nơi người chụp không có nhiều thời gian để điều chỉnh từng thông số.
Lý do cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng chính là yếu tố an toàn và ổn định. Trong điều kiện ánh sáng phức tạp, nếu chỉ sử dụng chế độ Manual, bạn rất dễ rơi vào tình huống phơi sáng quá mức hoặc thiếu sáng. Trong khi đó, chế độ Aperture Priority giúp đảm bảo rằng máy ảnh sẽ tự điều chỉnh tốc độ chụp sao cho hình ảnh không bị cháy sáng hoặc tối đen. Điều này không chỉ hữu ích với người mới bắt đầu mà còn tiết kiệm thời gian hậu kỳ cho những nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp.
Ba trường hợp nên sử dụng chế độ Aperture Priority
Thứ nhất là khi chụp chân dung, đặc biệt là với ánh sáng tự nhiên ngoài trời. Trong nhiếp ảnh chân dung, việc làm nổi bật chủ thể và làm mờ hậu cảnh sẽ tạo nên cảm giác tập trung, đồng thời mang lại chiều sâu cho bức ảnh. Chế độ Aperture Priority cho phép bạn mở khẩu lớn như f/1.8 hay f/2.0 để tạo ra hiệu ứng bokeh đẹp mắt, trong khi vẫn đảm bảo ánh sáng được kiểm soát tự động. Điều này rất thuận tiện trong điều kiện ánh sáng thay đổi nhanh, như khi chụp dưới bóng cây hoặc gần cửa sổ.
Trường hợp thứ hai là khi chụp phong cảnh hoặc kiến trúc. Với những bức ảnh cần độ chi tiết cao và chiều sâu lớn, bạn sẽ muốn sử dụng khẩu độ nhỏ như f/8, f/11 hoặc f/16 để mọi yếu tố trong khung hình đều sắc nét. Khi sử dụng chế độ Aperture Priority trong tình huống này, bạn có thể toàn tâm toàn ý vào việc bố cục, lấy nét và khung cảnh, vì máy ảnh sẽ tự lo phần tốc độ chụp sao cho ảnh không bị thiếu sáng hoặc cháy sáng.
Thứ ba, chế độ Aperture Priority cực kỳ hữu ích khi chụp trong điều kiện ánh sáng thay đổi liên tục, ví dụ như chụp sự kiện ngoài trời, lễ cưới, hoặc các hoạt động thể thao vào lúc hoàng hôn. Những tình huống này thường yêu cầu phản ứng nhanh và khả năng thích ứng cao. Việc sử dụng chế độ Aperture Priority sẽ giúp bạn chủ động với hiệu ứng hình ảnh, đồng thời giữ được độ phơi sáng ổn định mà không cần điều chỉnh thủ công liên tục.
Ngoài ra, một lợi thế nữa của chế độ Aperture Priority là khả năng kết hợp với ISO tự động (Auto ISO). Khi được bật, Auto ISO sẽ giúp máy ảnh bù sáng khi tốc độ màn trập giảm xuống quá thấp, tránh hiện tượng rung mờ nếu bạn không có tripod. Sự kết hợp này tạo nên một bộ ba hoàn hảo giúp người chụp vừa có tính sáng tạo, vừa đảm bảo độ nét và chất lượng ảnh.
Cách cài đặt chế độ Aperture Priority trên máy ảnh
Trên hầu hết các máy ảnh, chỉ cần xoay vòng xoay PASM đến chế độ “A” hoặc “Av” trên máy ảnh Canon. Một số mẫu máy, chẳng hạn như Nikon D850, sử dụng nút Mode thay vì vòng xoay PASM, nhưng chức năng thì vẫn tương tự. Với một số máy ảnh mang phong cách hoài cổ, chủ yếu là Fuji và Leica, có thể kích hoạt chế độ Aperture Priority bằng cách xoay vòng tốc độ màn trập về Auto, sau đó chọn khẩu độ thủ công trên ống kính.
Chế độ Aperture Priority không chỉ là công cụ hỗ trợ kỹ thuật, mà còn là người bạn đồng hành tin cậy giúp nhiếp ảnh gia làm chủ khẩu độ, tạo ra những bức ảnh hài hòa giữa yếu tố nghệ thuật và kỹ thuật. Với khả năng kiểm soát hiệu ứng chiều sâu, tiết kiệm thời gian điều chỉnh, và khả năng thích ứng cao trong nhiều hoàn cảnh chụp khác nhau, chế độ Aperture Priority thực sự là một trong những chế độ đáng tin cậy nhất trên máy ảnh kỹ thuật số.
Cho dù bạn là người mới bắt đầu học nhiếp ảnh hay là người đã có nhiều kinh nghiệm, việc thành thạo chế độ Aperture Priority sẽ giúp nâng tầm kỹ năng và mở ra nhiều cơ hội sáng tạo hơn. Đó là lý do vì sao chế độ này luôn được khuyến khích sử dụng khi bạn muốn tập trung vào nội dung và bố cục ảnh, mà không bị phân tâm bởi các yếu tố kỹ thuật phức tạp khác.
Khi bạn hiểu rõ cách vận hành và tận dụng tối đa sức mạnh của chế độ Aperture Priority, bạn sẽ thấy rõ sự khác biệt giữa một bức ảnh đơn thuần và một tác phẩm nghệ thuật. Và đôi khi, chính những điều nhỏ bé như khẩu độ lại tạo nên một câu chuyện lớn trong từng khung hình bạn ghi lại.