Khi sở hữu máy ảnh việc bảo quản chúng cũng thật sự rất quan trọng. Bởi vì, trong điều kiện môi trường bình thường, độ ẩm không khí có thể khiến máy ảnh, ống kính xảy ra tình trạng nấm mốc hay những rễ tre, bụi bẩn xuất hiện và bám trên máy ảnh, gây ảnh hưởng đến chất lượng hình ảnh. 

Ống kính máy ảnh là bộ phận dễ bị hư hại nếu không biết bảo quản đúng cách. Đặc biệt là tình trạng rễ tre hay mốc do điều kiện thời tiết. Tuy nhiên để khắc phục và “cứu” máy ảnh, ống kính khỏi tình trạng này thì cũng không phải quá khó. Chúng ta hoàn toàn có thể kiểm soát được tình trạng này. 

Ống kính bị mốc là một hiện tượng không còn lạ đối với dân nhiếp ảnh. Tuy nhiên với những người mới chơi máy ảnh thì đó là một điều tương đối mới. Vậy nguyên nhân, biểu hiện cũng như tác hại mà nó gây ra cho chức năng hoạt động của lens là gì?

Ống kính bị rễ tre là gì?

Khi nhiệt độ thay đổi, độ ẩm không khí tăng sẽ khiến vi sinh vật, vi khuẩn tích tụ tạo nên tình trạng ẩm mốc. Lâu ngày trên máy ảnh sẽ để lại những vết nhỏ li ti nhìn như những đoạn trễ bám vào mặt kính. Người theo đuổi nhiếp ảnh thường gọi là bị mốc rễ tre. 

Dần dần theo thời gian, các đoạn rễ này sẽ lan tỏa đi khắp nơi để thu thập chất dinh dưỡng, khi nguồn dinh dưỡng hết, nấm sẽ chết và để lại “xác” trên vị trí mà chúng sinh sôi.

Và hiện tượng này được hình thành từ sự kết hợp của bụi và hơi ẩm. Nếu trong bụi có chứa bào tử nấm, khi gặp độ ẩm nó sẽ lây lan và phát triển mạnh mẽ hơn. Vì vậy hiện tượng lens bị mốc thường gặp ở những ống kính không có khả năng chống thấm nước, chống bụi nhưng thường xuyên phải hoạt động trong môi trường ẩm ướt, kém khô ráo.

Trong một số trường hợp nấm, tình trạng rễ tre sẽ phát triển mạnh mẽ, thậm chí che kín toàn bộ các thấu kính hay cảm biến và lây lan từ thiết bị này sang thiết bị khác. 

Các loại nấm mốc, rễ tre trên lens máy ảnh

Trên lens máy ảnh, có một số loại nấm mốc, rễ tre phổ biến mà người dùng thường gặp phải:

Nấm mốc: Đây là loại nấm phát triển trên bề mặt lens trong môi trường ẩm ướt và ấm áp. Nấm mốc thường xuất hiện dưới dạng các vết trắng hoặc xám, và có thể lan rộng nhanh chóng nếu không được xử lý kịp thời. Nấm mốc có thể gây ra mờ ảnh và làm suy giảm chất lượng hình ảnh.

Rễ tre: Đây là dạng của rêu và nấm mốc phát triển dày đặc trên bề mặt lens, thường là ở các khe hở hoặc nơi có nước ngấm vào. Rễ tre có thể tạo ra các tia rối, mờ và làm giảm độ sắc nét của hình ảnh.

Mốc phát triển bề mặt (Surface mold): Đây là một dạng khác của nấm mốc phát triển trên bề mặt lens, thường làm mờ vết kính và ảnh hưởng đến chất lượng hình ảnh.

Nấm sương mù: Đây là hiện tượng bề mặt thấu kính bị bao phủ bởi một lớp sương mù do thấu kính bị ẩm quá nặng hay để trong môi trường ẩm thấp lâu ngày khiến hơi ẩm không thoát ra ngoài được, đồng thời tạo môi trường tốt

Nguyên nhân xảy ra hiện tượng rễ tre

Những yếu tố giúp cho nấm phát triển từ bào tử hay nói cách khác là nguyên nhân gây ra nấm mốc ống kính bao gồm: thiếu ánh sáng mặt trời, nguồn dinh dưỡng và hơi ẩm. 

Kế đến, độ ẩm (thường trên 70%) là yếu tố thứ hai giúp cho sự sinh trưởng của nấm. Dù biết tránh điều này cũng là không thể nhưng thông thường nếu không có sự kết hợp với chất dinh dưỡng như đề cập tới ở trên, một mình hơi ẩm cũng rất khó giúp nấm phát triển. 

Cuối cùng, sự thiếu hụt ánh nắng mặt trời là yếu tố còn lại. Việc cất giữ các thiết bị trong chỗ tối (tủ, túi xách, ngăn kéo…), tránh ánh nắng mặt trời trong thời gian dài sẽ tạo điều kiện lý tưởng cho nấm phát triển. 

Tác hại của việc máy ảnh bị ẩm mốc 

Nấm và mốc nếu không phát hiện và loại bỏ kịp thời, chúng sẽ phát triển và ăn mất lớp phủ bên trong của lens. Lớp phủ này thông thường sẽ có chức năng ngăn ngừa hiện tượng flare và ghost xảy ra trên ống kính khi làm việc trong điều kiện ánh sáng mạnh hoặc ngược sáng, giúp cải thiện độ sắc nét, sống động của hình ảnh.

Bên cạnh đó, các lớp phủ cũng có vai trò quan trọng trong việc giảm viền màu và quang sai màu, tăng cường độ tương phản về màu sắc, mang đến những khung hình chân thực nhất. Vì vậy, nếu lớp phủ này không còn, chất lượng hình ảnh sẽ bị giảm rõ rệt, đặc biệt là trong các trường hợp chụp ngược sáng.

Nấm mốc còn khiến lens máy ảnh bị mờ, điều này sẽ khiến người chụp không quan sát được chính xác hình ảnh mình định chụp và dẫn đến kết quả chụp không như mong đợi. Ban đầu, những bức ảnh chụp ra sẽ có các vết đen. Khi mốc xuất hiện dày đặc trên các thấu  kính, hình ảnh chụp sẽ mất dần độ tương phản và trở nên nhạt nhoà. Nhiều hiệu ứng quang học tiêu cực cũng xuất hiện trên một phần hoặc toàn khung hình. 

Ngoài ra, nấm mốc cũng sẽ làm giảm giá trị bán lại của bất kỳ chiếc máy ảnh hay ống kính nào.

Ngoài thấu kính và cảm biến, nếu nấm còn xuất hiện ở các thành phần cơ học, cơ cấu chuyển động, chúng sẽ ăn mòn các chi tiết kim loại, làm giảm tính chính xác trong vận hành, kẹt lá khẩu, zoom/lấy nét nặng, chập mạch điện… và nhiều rủi ro khó lường khác.