Đồ gốm sứ từ lâu đã không chỉ là vật dụng quen thuộc trong đời sống hàng ngày mà còn mang trong mình giá trị nghệ thuật, văn hóa và thẩm mỹ đặc biệt. Chính vì vậy, chụp ảnh đồ gốm sứ không đơn giản chỉ là ghi lại hình ảnh mà còn là cách để tôn vinh những đường nét tinh xảo, màu men độc đáo và hình dáng hài hòa của sản phẩm.
Dù bạn là nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp, chủ cửa hàng online hay chỉ đơn giản là người yêu nghệ thuật, việc nắm được các kỹ thuật chụp ảnh gốm sứ sẽ giúp sản phẩm trở nên cuốn hút hơn trong mắt người xem.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu từ chuẩn bị bối cảnh, ánh sáng, thiết bị đến cách xử lý hậu kỳ để tạo nên những bức ảnh gốm sứ hoàn hảo, vừa mang tính thương mại vừa mang giá trị nghệ thuật.
Hiểu rõ đặc điểm của đồ gốm sứ trước khi chụp
Điểm đặc biệt của gốm sứ là bề mặt thường được tráng men và có khả năng phản chiếu ánh sáng mạnh. Nếu không kiểm soát tốt, ánh sáng dễ tạo ra các vùng lóa làm che mất chi tiết quan trọng. Ngoài ra, gốm sứ thường sở hữu những họa tiết tinh xảo cùng màu sắc đa dạng, có thể là tông trầm mang tính cổ điển hoặc rực rỡ hiện đại.
Người chụp cần quan sát kỹ từng chi tiết, từ chất liệu men bóng, men mờ hay sành đất nung để chọn cách xử lý ánh sáng phù hợp, đến kiểu dáng như chén, bình hay tượng để lựa chọn bố cục tôn dáng. Hoa văn vẽ tay, chi tiết nổi và sự chuyển màu tinh tế trên bề mặt men cũng là yếu tố cần được làm nổi bật trong khung hình. Hiểu rõ đặc tính này sẽ giúp bạn chủ động hơn khi sắp đặt ánh sáng, chọn ống kính và bố cục nhằm đạt hiệu quả cao nhất.
Chuẩn bị thiết bị chụp ảnh phù hợp
Để có những bức ảnh gốm sứ sắc nét và chuyên nghiệp, bạn không nhất thiết phải sở hữu máy ảnh đắt tiền, nhưng một số thiết bị cơ bản là cần thiết:
- Máy ảnh: Dòng mirrorless hoặc DSLR như Canon EOS R50, Sony A6400, Fujifilm X-T30 đều cho chất lượng tốt. Nếu dùng smartphone, nên chọn dòng có camera hỗ trợ chụp RAW.
- Ống kính: Ống kính tiêu cự 50mm hoặc macro là lựa chọn hoàn hảo, vừa hạn chế méo hình vừa thể hiện chi tiết hoa văn.
- Chân máy: Giúp ảnh không bị rung, đặc biệt quan trọng khi chụp trong điều kiện ánh sáng yếu.
- Hộp chụp sản phẩm (lightbox): Hữu ích khi chụp đồ gốm nhỏ, giúp ánh sáng tản đều, hạn chế bóng gắt.
- Đèn chiếu sáng: Có thể dùng softbox hoặc đèn LED để điều chỉnh hướng sáng linh hoạt.
Ánh sáng – yếu tố quyết định
Với đồ gốm sứ, ánh sáng đóng vai trò quan trọng nhất. Do bề mặt bóng dễ phản chiếu, bạn cần ánh sáng dịu, tản đều để tránh chói lóa:
- Ánh sáng tự nhiên: Nên tận dụng ánh sáng cửa sổ hướng Bắc hoặc Đông, ánh sáng nhẹ nhàng, không quá gắt.
- Ánh sáng nhân tạo: Dùng softbox hoặc hắt sáng để ánh sáng bao phủ toàn bộ sản phẩm. Tránh đặt đèn thẳng trực diện vào gốm vì dễ tạo điểm sáng chói.
- Kỹ thuật hắt sáng: Dùng tấm phản quang trắng để lấp bóng tối, hoặc tấm đen để tạo chiều sâu cho hình khối.
Một mẹo hay là chụp thử ở nhiều góc sáng khác nhau để tìm ra hiệu ứng phù hợp nhất cho từng loại men sứ.
Bố cục và góc chụp
Bố cục hợp lý giúp tôn lên vẻ đẹp của đồ gốm sứ:
- Góc chính diện: Phù hợp với sản phẩm có họa tiết mặt trước như bình, lọ.
- Góc 45 độ: Tạo cảm giác立体 (lập thể), giúp người xem thấy cả chiều cao lẫn hoa văn.
- Góc từ trên xuống: Phù hợp khi chụp bát, đĩa hoặc set gốm trưng bày.
- Bố cục tối giản: Đặt sản phẩm làm trung tâm, tránh phông nền rối mắt.
- Quy tắc 1/3: Áp dụng để tạo sự cân bằng giữa gốm sứ và không gian xung quanh.
Bạn có thể thử kết hợp nhiều món gốm cùng lúc để tạo bức ảnh sinh động, nhưng vẫn cần đảm bảo sản phẩm chính nổi bật nhất.
Lựa chọn phông nền
Phông nền có vai trò quan trọng trong việc làm nổi bật vẻ đẹp của gốm sứ. Với mục đích thương mại, nền trắng hoặc xám nhạt là lựa chọn tối ưu để tôn lên màu sắc thực của sản phẩm, trong khi nền gỗ hoặc vải thô lại mang đến cảm giác mộc mạc, gần gũi, phù hợp với những món gốm thủ công.
Nếu gốm có màu sáng, việc sử dụng nền tối sẽ giúp tăng độ tương phản, khiến sản phẩm trở nên nổi bật hơn. Tuy nhiên, người chụp cần tránh dùng phông nền quá nhiều họa tiết hoặc màu sắc sặc sỡ vì dễ gây rối mắt, làm người xem mất tập trung vào nhân vật chính của bức ảnh.
Mẹo chụp chi tiết hoa văn
Hoa văn là điểm nhấn đặc trưng và giá trị nghệ thuật quan trọng của đồ gốm sứ, vì vậy việc chụp cận cảnh để thể hiện sự tinh xảo là rất cần thiết. Một ống kính macro sẽ giúp bắt trọn từng chi tiết nhỏ, từ nét vẽ đến độ nổi của hoa văn. Khi chụp, bạn nên giữ ISO ở mức thấp để tránh nhiễu và chọn khẩu độ khoảng f/8 – f/11 để đảm bảo độ sâu trường ảnh vừa đủ, giúp toàn bộ hoa văn sắc nét.
Ánh sáng hắt ngang hoặc nghiêng nhẹ sẽ làm nổi bật các chi tiết bề mặt, tạo chiều sâu tự nhiên. Những bức ảnh này không chỉ hỗ trợ hiệu quả cho việc bán hàng online, nơi khách hàng cần nhìn rõ chi tiết sản phẩm, mà còn có giá trị trong việc kể câu chuyện về sự tinh tế của nghề gốm truyền thống.
Xử lý phản chiếu ánh sáng
Một trong những thách thức lớn nhất khi chụp ảnh gốm sứ là hiện tượng phản chiếu ánh sáng trên bề mặt men bóng. Để khắc phục, bạn có thể sử dụng softbox hoặc diffuser nhằm làm ánh sáng trở nên mềm mại, tránh hiện tượng chói gắt. Việc thay đổi góc đặt máy ảnh và hướng chiếu sáng cũng rất hữu ích, bởi nó giúp điểm phản sáng rơi ra ngoài vùng có họa tiết quan trọng.
Nếu chụp trong lightbox, bạn có thể phủ thêm lớp vải mỏng màu trắng quanh hộp để ánh sáng tán đều hơn. Cuối cùng, trong quá trình hậu kỳ, các phần highlight quá mạnh có thể được điều chỉnh bằng công cụ giảm sáng trong Lightroom hoặc Photoshop, giúp bức ảnh cân bằng hơn mà không làm mất đi sự chân thực.
Chỉnh sửa hậu kỳ
Hậu kỳ là bước quan trọng để hoàn thiện ảnh gốm sứ:
- Cân bằng trắng (White Balance): Đảm bảo màu men sứ lên chuẩn.
- Tăng độ tương phản nhẹ: Giúp sản phẩm có chiều sâu.
- Điều chỉnh độ sáng – tối vùng: Làm nổi bật đường nét mà không làm mất chi tiết.
- Xóa khuyết điểm nhỏ: Bụi bẩn, vết xước có thể được xử lý nhanh trong Photoshop.
- Cắt cúp ảnh: Giữ bố cục cân đối, tập trung vào sản phẩm chính.
Nên chỉnh sửa ở mức vừa phải, tránh làm thay đổi màu sắc thực tế, đặc biệt nếu ảnh dùng cho mục đích thương mại.
Ý tưởng sáng tạo khi chụp ảnh gốm sứ
Ngoài những bức ảnh sản phẩm cơ bản, bạn có thể thử sáng tạo:
- Phong cách lifestyle: Đặt gốm trong bối cảnh sử dụng thực tế, ví dụ chén trà trên bàn gỗ cùng tách trà nghi ngút khói.
- Kết hợp thiên nhiên: Đặt gốm cạnh hoa, lá hoặc ánh nến để tăng cảm giác nghệ thuật.
- Chụp theo bộ sưu tập: Xếp nhiều món gốm cùng tông màu, tạo cảm giác đồng điệu.
- Chụp ngoài trời: Tận dụng ánh sáng tự nhiên và không gian sân vườn để tạo hình ảnh gần gũi.
Những ý tưởng này đặc biệt phù hợp cho nhiếp ảnh nghệ thuật, truyền thông hoặc quảng bá thương hiệu gốm sứ.
Nguồn tham khảo: clayshare resources, gia dụng nhanh.
