Những lỗi dễ gặp khi chụp ảnh chân dung

Sử dụng lens ở tiêu cự góc rộng

Đây là một trong những sai lầm cơ bản nhất của những người chụp ảnh, vì máy ảnh phổ thông được bán ở Việt Nam thường kèm theo ống kit. Mặc dù bạn có thể tạo ra những shot ảnh cực kỳ linh động với góc chụp rộng, nhưng rất ít trong số đó được coi là bức ảnh đẹp. Lens góc rộng làm những chủ thể gần trông sẽ lớn hơn những chủ thể xa và với 1 bức ảnh chân dung.

Khi chụp với ống kính có tiêu cự khoảng tầm từ 35mm trở xuống, hiệu ứng của ống kính góc rộng sẽ rất rõ ràng: những chủ thể gần (thường là người được chụp) sẽ to hơn những chủ thể ở xa, đồng nghĩa với việc xuất hiện hiện tượng “mũi to” hay “trán lồi”, “mắt trợn”. Tất cả những hiệu ứng không mong muốn này đều rất tệ nếu xuất hiện trên một bức ảnh chân dung.

Cách khắc phục: Lens có độ dài tiêu cự 70 – 85 mm được coi là 1 sự lựa chọn tốt để chụp ảnh chân dung và bạn không ở quá gần chủ thể. Những ống kính chụp ảnh từ xa dài hơn cũng có thể hữu dụng, mặc dù như vậy bạn sẽ cần đứng xa hơn để có nhiều không gian chụp.

Sử dụng ống kính dài hơn cũng có lợi thế để hạn chế DOF (độ sâu trường ảnh) như vậy, hậu cảnh sẽ được làm mờ nhẹ để làm nổi bật chủ thể của bạn hơn.

Lấy nét sai/DOF quá mỏng

1 quy luật chung trong các bức ảnh chân dung là đôi mắt phải được sắc nét. Điều này cực quan trọng nếu bạn đang chụp với khẩu độ rộng mở để hạn chế DOF. DOF nông sẽ thu hút sự chú ý của người xem về chủ thể, và nếu đôi mắt không được chụp sắc nét, có nghĩa là người xem sẽ chú ý vào 1 phần khác của bức ảnh.

Cảm xúc, suy nghĩ, thần thái của cả bức ảnh chân dung hầu hết đều được biểu hiện thông qua đôi mắt, và không gì tệ hơn nếu như bạn lấy nét vào một điểm khác và “out” mất nét khỏi đôi mắt của người được chụp hình. Lỗi này thường xảy ra với những người chưa có kinh nghiệm, hoặc khi sử dụng ống kính có khẩu độ quá lớn, dẫn đến 1 mắt thì nét, còn 1 mắt thì “out”.

Một lỗi khác mà những người mới chụp cũng gặp, đó là lấy nét sai điểm cần thiết. Ví dụ,khi cần lấy nét vào mẫu thì lại lấy nét người bên cạnh. Điều này hay xảy ra với chế độ AF tự động hoàn toàn (không chọn điểm lấy nét), hoặc khi lấy nét trong điều kiện thiếu sáng.

Cách khắc phục: Nếu bạn thường để máy ảnh autofocus, đã đến lúc bạn tự mình kiểm soát (manual) và có thể sử dụng chân giá đỡ, đặc biệt khi chủ thể không di chuyển.

Quá nhiều DOF

Chọn khẩu độ nhỏ để tạo DOF dày không phải là 1 ý tưởng hay với 1 bức chân dung. Nếu hậu cảnh hỗn loạn, DOF dày sẽ làm phân tán chú ý khỏi chủ thể. Đây là lý do chính mà các ống kính với khẩu độ lớn, tiêu cự dài rất được ưa chuộng để chụp ảnh cưới, hay nói cách khác là chụp chân dung. Vì chúng có trường nét rất mỏng, có khả năng phân tách chủ thể ra khỏi hậu cảnh, làm mờ hậu cảnh rất tốt.

Nguyên nhân của việc phải xóa mờ hậu cảnh là vì, những chi tiết “gai góc” ở phía sau chủ thể có thể làm người xem hình phân tâm và không chú ý đến nhân vật trong bức ảnh. Mặt khác, những chi tiết ở phía sau có thể dẫn đến lỗi ở dưới đây.

Cách khắc phục: Để khắc phục lỗi chụp ảnh chân dung này, bạn chọn khẩu độ lớn (khoảng f/5.6). Ngay cả khi hậu cảnh không được làm mờ quá, hạn chế DOF 1 chút sẽ phân cách chủ thể của bạn ra khỏi xung quanh và làm tập trung hơn vào chủ thể, hoặc đơn giản hơn bạn yêu cầu chủ thể đến 1 nơi khác yên tĩnh hơn. Bạn cũng có thể chuyển sang ống kính có độ dài tiêu cự lớn hơn để làm giảm DOF mà không thay đổi khẩu độ.

Vật thể lạ trên đầu

Đây là lỗi rất hay xuất hiện với những người thiếu kinh nghiệm, chỉ chú ý tới mẫu mà không để ý tới hậu cảnh. Cho dù chụp ảnh chân dung với ống kính tiêu cự dài, khẩu độ lớn có thể xóa mờ được hậu cảnh, nhưng những vật thể ở hậu cảnh mà ở gần với mẫu thì cho dù có khẩu độ lớn và tiêu cự dài đến đâu cũng rất khó tách ra được.

Những vật thể này nhiều khi làm ra những khung hình rất “kỳ lạ” và làm người xem ảnh không còn chú ý vào chủ thể, mà chú ý tới hậu cảnh nhiều hơn.

Cách khắc phục: Bạn có thể đặt khẩu độ rộng để làm mờ hậu cảnh, hoặc đơn giản là thay đổi vài bước chân để sang 1 góc chụp tạo hậu cảnh khác.

Chụp sai độ cao

Có những quy tắc nhất định khi chụp mẫu ở các góc độ khác nhau. Thường thì một bức ảnh chân dung đẹp sẽ được chụp ngang tầm mắt với chủ thể. Ở độ cao này, sẽ không xuất hiện các hiệu ứng “hai cằm” hay lộ góc cạnh của khuôn mặt, hoặc dễ thấy nhất là không lộ 2 lỗ mũi của mẫu.

Cách khắc phục: Chụp với người lớn, ta có thể chụp với độ cao từ vai mẫu trở lên , hoặc nếu cần một góc chụp toàn thân, có thể chụp thấp hơn và yêu cầu mẫu hơi cúi đầu để tránh lộ những khuyết điểm trên khuôn mặt.

Với trẻ em, có thể sử dụng góc chụp từ trên cao để nhấn vào đôi mắt của chủ thể, hoặc chống 2 tay để chụp ngang tầm mắt của chúng.

Đổ bóng nặng

Lỗi này thường bị bắt gặp khi mẫu đứng dưới nắng mạnh, và phần tóc tạo ra bóng trên khuôn mặt, hoặc khi đứng trong bóng râm nhưng ánh nắng vẫn xuyên qua được 1, tạo ra các khoảng sáng trên mặt. Trong nhiều trường hợp, bạn sẽ muốn hạn chế ánh sáng và giảm ảnh hưởng của phần bóng.

Cách khắc phục: Nếu bạn đang chụp với nguồn sáng mạnh như ánh sáng mặt trời chẳng hạn, hãy tìm 1 vị trí râm mát hơn cho chủ thể. Hoặc bạn cũng có thể dùng 1 bộ khuếch tán trên chủ thể để giảm bớt ánh sáng. 1 chút flash cũng có thể giúp bạn khắc phục lỗi chụp ảnh chân dung này.

Mắt đỏ

1 trong những “nguy cơ” khi sử dụng flash là ánh sáng rất gần với ống kính và dẫn đến ánh sáng phản chiếu trong võng mạc của chủ thể và gần máy ảnh dẫn đến hiện tượng mắt đỏ.

Cách khắc phục: Hầu như máy ảnh nào cũng có chế độ chống mắt đỏ, hãy bật nó lên nếu bạn chưa thực sự làm chủ được flash trên máy của mình. Cũng có thể yêu cầu mẫu hơi cúi một chút để tránh ánh sáng phản chiếu từ mắt mẫu đi vào máy ảnh. Cách giải quyết triệt để hơn, là sử dụng flash ngoài, không cắm trực tiếp trên máy.

Quá rõ nét

Không như nhiều thể loại khác, chụp ảnh chân dung không cần bức hình phải quá nét. Thậm chí nhiều lens chuyên chụp chân dung còn có thêm khả năng soft focus, tức nét “mềm”.

Sai lầm này thường gặp ở những người sử dụng máy chưa lâu, luôn tinh chỉnh thông số Sharpness lên cao nhất, hoặc những người sử dụng những lens có độ nét cao như lens macro để chụp chân dung. Độ nét của những lens này có thể làm rõ những khuyết điểm trên khuôn mặt mẫu như nốt ruồi, mụn, tàn nhang.

Cách khắc phục: Không nên sử dụng lens có độ nét quá cao như những lens macro để chụp chân dung. Nếu bắt buộc phải mua 1 lens cho cả 2 mục đích đó, hãy chọn một lens có tiêu cự dài, ít nhất là 100mm. Trong thiết lập parameter của máy ảnh, hãy để mức sharpness xuống 0 hoặc -1. Các thông số Color Tone và Saturation cũng nên giữ ở mức 0 hoặc cùng lắm là +1. Quan trọng nhất, sau khi chụp, hãy bớt chút thời gian để hậu kỳ bức ảnh.

Quá xa

Một trong những lỗi chụp ảnh chân dung thường gặp nhất với những nhiếp ảnh gia tập sự là đứng quá xa chủ thể và không zoom in đủ với ống kính. Điều này có thể dẫn tới 1 khoảng không lớn quanh chủ thể với bầu trời bao la phía trên và cả khoảng đất rộng lớn phía dưới, nơi mà đáng ra với 1 bức ảnh chân dung là vị trí của đầu và vai chủ thể.