Nắm trọn kiến thức về tỷ lệ khung hình trong nhiếp ảnh

Tỷ lệ khung hình là gì?

Tỷ lệ khung hình trong nhiếp ảnh thể hiện sự kết hợp giữa chiều rộng và chiều cao trong 1 bức ảnh. Nó có thể được biểu thị bằng 2 con số được ngăn cách bởi dấu hai chấm. Ví dụ như tỷ lệ 3: 2, hoặc thể hiện dưới dạng một số thập phân, chằng hạn như 1.50 (đơn giản là cạnh dài chia cho cạnh ngắn).

Thậm chí có nhiều tỷ lệ khung hình được thể hiện dưới dạng “nửa này nửa nọ”, tức là phần trước dấu hai chấm số thập phân và phần sau là số thường, ví dụ như tỷ lệ 1.50: 1. Qua đó bạn có thể hình dung bất kỳ tỷ lệ khung hình nào bằng cách phân các đơn vị cho chiều rộng và chiều cao của hình ảnh.

Ví dụ như tỷ lệ 3:2 sẽ bao gồm 3 đơn vị kích thước bằng nhau cho chiều rộng và 2 đơn vị kích thước bằng nhau cho chiều cao. Tỷ lệ khung hình sẽ được xác định nhờ cảm biến hình ảnh trong máy. Hiện nay, tỷ lệ phổ biến nhất của cảm biến máy ảnh kỹ thuật số là 3:2 và 4:3.

Nhiều máy ảnh hiện đại ngày nay cũng đem đến nhiều lựa chọn các tỷ lệ ảnh khác nhau thông qua menu của máy ảnh. Sự cản tiến này đem đến nhiều tùy chọn cắt ảnh với tỷ lệ khác nhau từ tỷ lệ gốc của cảm biến hình ảnh.

Có điều, bạn cần lưu ý rằng tỷ lệ khung hình không thể hiện kích thước của hình ảnh tính bằng pixel. Ví dụ như tỷ lệ chụp hình 3:2 có thể chuyển thành hình ảnh rộng 3 mét và cao 2 mét. Nhưng khi xem kích thước hình ảnh dưới dạng pixel, 1 bức ảnh 6000 × 4000 từ máy ảnh 24 MP cũng có thể có tỷ lệ khung hình là 3:2.

Giải mã cách “đọc” tỷ lệ khung hình như sau: nó được biểu thị bằng hai số cách nhau bằng dấu hai chấm, số đầu tiên thường đề cập đến cạnh ngang của hình ảnh, trong khi số thứ hai đề cập đến cạnh dọc. Ví dụ như tỷ lệ 3:2 tức là hình ảnh được chụp theo hướng ngang, trong khi 2:3 chỉ một hình ảnh được chụp theo hướng dọc. Còn khi tỷ lệ khung hình được biểu thị bằng số thập phân như 1.50 hoặc 1.50: 1, tỷ lệ này sẽ bỏ qua hướng của hình ảnh.

Những tỷ lệ khung hình phổ biến

1: 1 (1.00)

Một vài máy ảnh phim định dạng trung bình sẽ cung cấp tỷ lệ khung hình 1: 1. Có điều hiện nay, không có máy ảnh kỹ thuật số hiện đại nào có cảm biến hình vuông. Chỉ có một số máy ảnh vẫn còn tùy chọn 1:1 trong menu của nó.

Chẳng hạn như vẫn còn một só máy ảnh phim định dạng medium format cung cấp tỷ lệ 1:1. Bên cạnh đó, tỷ lệ 1:1 cũng là một tỷ lệ phổ biến để in ảnh vuông.

5:4 (1.25)

Tỷ lệ khung hình 5:4 là dạng khá phổ biến đối với máy ảnh phim khổ lớn và trung bình. Tỷ lrrj này cũng phù hợp để in ảnh “8×10 ″ và “16 x20 ″.

3:2 (1.50)

Cảm biến với tỷ lệ khung hình 3:2 đều có mặt trong hầu hết các dòng máy ảnh DSLR, mirrorless và point-and-shoot. Tỷ lệ khung hình 3:2 ngày nay đã được dùng rộng rãi hơn bởi phim 35mm và 3:2 cũng là tỷ lệ phổ biến nhất trong nhiếp ảnh ngày nay.

4:3 (1.33)

Tỷ lệ khung hình 4:3 là dạng tỷ lệ thường xuất hiện trong máy ảnh định dạng medium format, Micro Four Thirds và hầu hết smartphone.

16:9 (1.78)

Với độ bao phủ rộng thì tỷ lệ khung hình 16:9 sẽ lấy toàn cảnh khi chụp và đương nhiên nó sẽ chụp được trên phạm vi rộng hơn so với các tỷ lệ khung hình khác. Vì vậy tỷ lệ 16:9 là định dạng được rất nhiều nhiếp ảnh gia phong cảnh yêu thích thích. Ngoài ra, nó cũng phổ biến trong số các nhà làm phim vì đem đến những shoot quay toàn cảnh chất lượng và đậm chất điện ảnh.

Trong hơn 1 thập kỷ qua, tỷ lệ khung hình 16:9 đã vượt qua định dạng video với tỷ lệ 4:3 về mức sự phổ biến. Hiện 16:9 là tiêu chuẩn cho nội dung truyền hình và trực tuyến và đây cũng được xem là tỷ lệ video phổ biến nhất hiện nay. Dù tỷ lệ này không phải là định dạng phổ biến trong nhiếp ảnh nhưng vẫn có một số máy ảnh cung cấp nó như một tùy chọn cắt ảnh.

3:1 (3.0)

Tỷ lệ này không mấy thông dụng và thường được sử dụng cho các bản in toàn cảnh.

Tỷ lệ khung hình như thế nào mới là tốt nhất?

Việc chọn tỷ lệ khung hình để dùng sẽ chủ yếu phụ thuộc vào máy ảnh của bạn ra sao cũng như dạng ảnh bạn muốn chụp. Chẳng hạn như nếu định chụp ảnh phong cảnh, thì tỷ lệ khung hình 16:9 với góc chụp toàn cảnh sẽ phù hợp. Còn nếu bạn muốn tải hình ảnh của mình lên các ứng dụng mạng xã hội như Instagram thì tỷ lệ 1:1 nên được ưu tiên. Đối với ảnh thông thường thì chỉ cần dùng tỷ lệ khung hình 3:2 hoặc 4:3 là vừa đủ.

Lưu ý rằng khi chọn định dạng thì bạn cũng cần tìm dạng tương thích với loại máy ảnh của bạn. Để đảm bảo và duy trì chất lượng, tỷ lệ kích thước hình ảnh của bạn không được vượt quá cảm biến máy ảnh của bạn.

Ví dụ nếu bạn đang sử dụng camera bốn phần ba siêu nhỏ thig hãy dùng tỷ lệ 4:3 hoặc 1:1. Còn nếu bạn chuyển sang dùng tỷ lệ 3:2 hoặc 16: 9, bạn sẽ phải cắt một phần ảnh của mình đi. Điều này sẽ khiến bạn nhận lại một bức ảnh với chất lượng kém.

Nếu bạn thấy cần thường xuyên thay đổi tỷ lệ khung hình thì có thể thử sử dụng máy ảnh full-frame. Bởi vì loại máy này có cảm biến độ nét cao lớn giúp bạn có thể cắt ảnh mà vẫn giữ nguyên được chất lượng. Ngoài ra, khả năng chụp chi tiết tốt cho phép bạn tự do lựa chọn nhiều định dạng khác nhau mà không lo về vấn đề bị nhiễu hạt.

Tỷ lệ khung hình gốc so với tỷ lệ trong máy ảnh

Tỷ lệ khung hình được xác định bởi cảm biến hình ảnh của máy ảnh chính là tỷ lệ khung hình gốc. Tuy nhiên, một số máy ảnh cũng cung cấp nhiều tùy chọn tỷ lệ khung hình khác nhau cho các nhiếp ảnh gia.

Ví dụ như máy ảnhNikon Z7 cho phép người chụp lựa chọn giữa các tùy chọn: FX (36 × 24), DX (24 × 16), 5:4 (30 × 24), 1:1 (24 × 24), 16:9 (36 × 20). Hai tùy chọn X 36 × 24 và DX 24 × 16 đều chung tỷ lệ khung hình là 3:2. Đây là tỷ lệ khung hình gốc duy nhất của cảm biến trên loại máy ảnh này.

Việc dùng tỷ lệ khung hình gốc khi chụp khá quan trọng. Vì khi bạn chọn những tỷ lệ ảnh khác với tỷ lệ gốc thì nhiều khả năng bạn sẽ phải cắt bớt hình ảnh. Điều này sẽ làm chất lượng ảnh kém đi, giảm độ phân giải hình ảnh và kích thước tệp. Nếu bạn chụp ở tỷ lệ khung hình gốc, bạn có thể tự do thay đổi tỷ lệ này trong quá trình xử lý hậu kỳ với độ phân giải tối thiểu.

Điều chỉnh tỷ lệ khung hình trong máy ảnh

Tùy vào loại máy ảnh và kiểu máy ảnh bạn sở hữu mà bạn có thể tự điều chỉnh tỷ lệ khung hình của hình ảnh thông qua menu máy ảnh. Khi chụp ở định dạng ảnh RAW, hầu hết các máy ảnh sẽ cắt ảnh theo tỷ lệ mong muốn. Trong khi đó, một số máy ảnh sẽ chỉ cắt ảnh JPEG trong khi giữ nguyên tỷ lệ gốc của ảnh RAW.

Việc thay đổi tỷ lệ khung hình thông qua menu máy ảnh cũng là quá trình với các bước đơn giản. Ví dụ như trên máy ảnh DSLR và máy ảnh Mirrorless của dòng Nikon, bạn có thể bấm vào nút menu, sau đó chọn “Menu chụp ảnh” rồi tiếp đến “Chọn vùng ảnh” để thay đổi.

Còn trên máy ảnh DSLR và máy ảnh Mirrorless của dòng Canon, bạn sẽ cần chọn “Menu chụp” và điều hướng đến “Crop / tỷ lệ khung hình”. Nếu bạn với máy ảnh Mirrorless của Sony, bạn sẽ có thể tìm thấy menu phụ về tỷ lệ khung hình bên dưới “Shooting Menu”.