Tỷ lệ khung hình là gì?
Tỷ lệ khung hình trong nhiếp ảnh được thể hiện thông qua mối quan hệ giữa chiều rộng và chiều cao của hình ảnh. Theo đó, tỷ lệ này có thể được hiển thị qua một chữ số ở sau dấu hai chấm và theo sau đó một số khác. Ví dụ như khung hình có tỷ lệ 3:2 hoặc thể hiện dưới dạng chữ số thập phân, chẳng hạn như 1.50. Đôi khi có những tỷ lệ khung hình còn được thể hiện dưới dạng vừa số thập phân, vừa chữ số nguyên theo sau dấu hai chấm, ví dụ như 1.50: 1.
Bạn có thể hình dung ra bất kỳ tỷ lệ khung hình nào thông qua cách phân chia các đơn vị cho chiều rộng và chiều cao của hình ảnh. Ví dụ như với tỷ lệ 4:3 sẽ bao gồm 4 đơn vị kích thước bằng nhau đối với chiều rộng và 3 đơn vị có kích thước bằng nhau đối với chiều cao.
Thêm vào đó, tỷ lệ khung hình sẽ thường được xác định bởi cảm biến hình ảnh của máy ảnh, trong đó tỷ lên quen thuộc nhất của cảm biến máy ảnh kỹ thuật số hiện đại thường sẽ là là 3:2 và 4:3. Hiện nay, tất cả các máy ảnh thuộc loại DSLR full-frame và APS-C hiện đại đều có trang bị biến cảm biến tỷ lệ khung hình 3:2. Còn với tỷ lệ 4:3, bạn sẽ thấy tỷ lệ này phổ biến trên điện thoại thông minh, cảm biến Micro Four Thirds và một vài dòng máy medium format khác.
Các loại tỷ lệ khung hình phổ biến
Tỷ lệ khung hình 3:2
Tỷ lệ khung hình 3:2 được biết đến là một trong những tỷ lệ khung hình được dùng rộng rãi nhất trong nhiếp ảnh. Nó được sử dụng phổ biến trong các máy ảnh DSLR cũng như máy ảnh phim truyền thống. Vốn tỷ lệ này có nguồn gốc từ kích thước tiêu chuẩn của những tấm phim 35mm, có chiều rộng 36mm và chiều cao là 24mm.
Tỷ lệ 3:2 được coi là tỷ lệ đem lại độ cân đối, đẹp mắt một cách tự nhiên nhất. Lý do đó là bởi tỷ lệ này đem đến góc nhìn gần giống với tỷ lệ mắt người nhìn. Đồng thời, nó cũng tạo ra được nhiều không gian giúp bạn có thể căn chỉnh, sắp xếp các chi tiết trong khung hình mà không mất đi sự cân bằng hay sự tự nhiên, hài hoà của bức ảnh.
Tỷ lệ khung hình 1:1 hoặc hình vuông
Đối với hình chữ nhật, thường chúng đều có tính đối xứng phản chiếu, còn hình vuông còn có tính đối xứng quay. Vậy nên tỷ lệ khung hình vuông có thể thể hiện được hình dạng đối xứng nhất hay thậm chí là hài hòa nhất của hình chữ nhật.
Bên cạnh đó, tỷ lệ khung hình vuông cũng giúp bức ảnh trở nên hút mắt, dễ tập trung sự chú ý tốt hơn so với tỷ lệ khung hình chữ nhật. Lý do là bởi tỷ lệ hình vuông đem lại góc nhìn hài hòa hơn với kích thước bằng nhau, đồng thời cũng rất riêng biệt.
Tỷ lệ khung hình 4:3
Tỷ lệ khung hình 4:3 cũng được xem là một tỷ lệ khá phổ biến trong nhiếp ảnh, đặc biệt là trên máy ảnh của điện thoại hay các loại máy ảnh chụp ảnh du lịch. Đồng thời nó cũng thường được sử dụng trong dòng máy ảnh compact hay máy ảnh phim 120mm. Theo đó, tỷ lệ này có nguồn gốc từ kích thước tiêu chuẩn của tấm phim 6×4.5cm, có chiều rộng là 60mm và chiều cao là 45mm.
Tỷ lệ khung hình 4:3 cũng có thể được xem như là một sự kết hợp giữa tỷ lệ khung hình 3:2 và 16:9. Nó được ưa thích bởi ưu điểm có thể cho phép người dùng có đủ không gian để sắp xếp mọi chi tiết trong khung hình mà không khiến chúng nhìn quá dài hoặc khung hình bị chật chội. Dó đó, 4:3 thường được sử dụng trong chụp ảnh chân dung hay cảnh quan.
Tỷ lệ 1,20 hoặc 6:5
Tỷ lệ khung hình 1.20 hay 6:5 có phần gần giống với tỷ lệ hình vuông. Do đó nó có thể lý do tại sao tỷ lệ này được sử dụng nhiều hơn trong những bức tranh cổ điển. Còn với nhiếp ảnh, tỷ lệ 1.20 hay 6:5 ít phổ biến hơn một phần là bởi kể cả cảm biến máy ảnh M4/3 cũng dài hơn(trong số những loại máy ảnh phổ biến, loại ở mức gần nhất với tỷ lệ khung hình này là loại có phim khổ trung bình 6×7.)
Tỷ lệ khung hình 16:9
Tỷ lệ khung hình 16:9 cũng nằm trong một trong các tỷ lệ phổ biến nhất trong những thiết bị điện tử có hiển thị màn hình như TV, máy tính hay điện thoại. Trong nhiếp ảnh, tỷ lệ này thường được dùng trong các máy ảnh thuộc loại DSLR và máy ảnh mirrorless mới nhất. Tỷ lệ khung hình 16:9 có nguồn gốc từ những thiết bị có phạm vi hiển thị rộng hơn, có chiều rộng là 16 đơn vị và chiều cao là 9 đơn vị.
Giống như các tỷ lệ phổ biến 4:3 hay 3:2, tỷ lệ này cũng sẽ cho phép bạn có nhiều không gian hơn để căn chỉnh, xếp lại các yếu tố trong khung hình. Đồng thời gíup tạo ra những bức ảnh có tính nghệ thuật cao, mặt khác nó cũng phù hợp cho việc chụp cảnh quan hoặc các bức ảnh có nhiều chi tiết và yếu tố ngang.
Tỷ lệ 3.0 (Toàn cảnh)
Tỷ lệ khung hình 3:1 dần được biết đến rộng rãi hơn có lẽ phần lớn nhờ hệ thống phim APS.
Dù hiện tại chúng ta quen thuộc hơn với định dạng APS-C trên máy ảnh kỹ thuật số ngày nay, nhưng thực tế APS ban đầu lại có hai định dạng khác: APS-H và APS-P. Trong đó, “P” là viết tắt của “toàn cảnh” và nó có tỷ lệ cắt rơi vào khoảng 3:1 nên có thể cho phép nhiếp ảnh gia chụp ảnh toàn cảnh.
Tất nhiên, ảnh toàn cảnh không được xác định theo tỷ lệ khung hình này. Ngay cả khi nói đến phim, vẫn có những định dạng ảnh toàn cảnh phổ biến khác. Một ví dụ như vậy là máy ảnh Hasselblad XPan nổi tiếng, có thể chụp phim 24x36mm thông thường và phim toàn cảnh 24x65mm, cho tỷ lệ khung hình khoảng 2,7:1. Ngoài ra còn có máy ảnh toàn cảnh định dạng trung bình chuyên dụng chụp với tỷ lệ khung hình 6×17 trên phim.
Nguồn tham khảo: photographylife, vjshop, mayanhhoangto