Trong nhiếp ảnh, có nhiều khái niệm thuật ngữ khác nhau mà người chụp phải cần lưu tâm. Để có bức ảnh đẹp không phải cứ đưa máy là chụp. Mà chúng ta phải biết được cách thức hoạt động, bố cục và cách điều chỉnh ánh sáng.
Một trong số đó là thuật ngữ tam giác phơi sáng. Đây thực sự là khái niệm mang tính cách mạng nhất trong nhiếp ảnh. Nếu bạn chưa bao giờ gặp phải tam giác phơi sáng hoặc bạn không chắc nó hoạt động như thế nào thì bạn nên tìm hiểu trong bài viết này.
Tam giác phơi sáng trong nhiếp ảnh là gì?
Tam giác phơi sáng đề cập đến ba biến số hoặc cài đặt của máy ảnh hoạt động cùng nhau để xác định mức phơi sáng của hình ảnh .Nói cách khác, ba cài đặt này xác định xem hình ảnh của bạn quá tối, quá sáng hay bị đốm. Các cài đặt tôi đang nói đến là: Khẩu độ – Tốc độ màn trập – ISO.
Bằng cách điều chỉnh từng cài đặt, bạn có thể làm cho hình ảnh của mình sáng hơn hoặc tối hơn. Khiđiều chỉnh cả ba cài đặt cùng nhau, bạn có thể có được một bức ảnh đẹp chi tiết – tức là một bức ảnh có độ phơi sáng tốt .
Một hình ảnh quá tối sẽ mất nhiều chi tiết và noise rất nặng. Trong khi một hình ảnh quá sáng sẽ trông chói mắt và mất các chi tiết ở vùng sáng. Vì vậy, nếu bạn có thể nắm vững tam giác phơi sáng thì bạn có thể bắt đầu đạt được mức phơi sáng vừa phải một cách nhất quán.
Khẩu độ khi phơi sáng
Khẩu độ đề cập đến một lỗ hoặc màng chắn trong ống kính của bạn. Cách thức hoạt động khá trực quan: khẩu độ càng rộng, càng nhiều ánh sáng chiếu vào cảm biến máy ảnh và hình ảnh thu được càng sáng.
Khẩu độ được tham chiếu theo f-stops , trông như thế này:
f/2.8, f/4, f/5.6, f/8, f/11, f/16, f/22.
Hệ thống đánh số này ban đầu có vẻ khó hiểu nhưng thực ra lại khá dễ hiểu: số càng thấp thì khẩu độ càng rộng (và hình ảnh càng sáng). Vì vậy, nếu bạn chụp trong điều kiện cực tối, bạn có thể sử dụng khẩu độ f/2.8. Nhưng nếu bạn ra ngoài dưới ánh nắng trực tiếp, khẩu độ f/11 có thể sẽ hợp lý hơn.
Tuy nhiên, khẩu độ không chỉ ảnh hưởng đến độ sáng của hình ảnh. Nó cũng ảnh hưởng đến độ sâu trường ảnh , tức là mức độ sắc nét của bức ảnh của bạn .
Khẩu độ rộng (số f nhỏ) sẽ hiển thị ít ảnh đúng nét hơn, trong khi khẩu độ hẹp (số f lớn) sẽ hiển thị nhiều ảnh đúng nét hơn. Dưới đây là một số hình ảnh thể hiện ý tưởng này:
Với khẩu độ được đặt thành f/3.5 và f/5 (số thấp), hậu cảnh rất mờ. Nhưng hãy khép khẩu xuống f/11 và bạn sẽ ít bị nhòe hơn:
Hãy thu hẹp khẩu độ hơn nữa, đến tận f/22 và hiện tượng mờ gần như biến mất hoàn toàn:
Khi khẩu độ thu hẹp, độ sâu trường ảnh sẽ sâu hơn và hiện tượng mờ hậu cảnh biến mất.Thông thường có thể thay đổi khẩu độ bằng cách đặt máy ảnh của mình ở chế độ Ưu tiên khẩu độ hoặc Thủ công , sau đó quay nút xoay trên máy ảnh của bạn.
Tốc độ màn trập
Tốc độ màn trập đề cập đến việc mở và đóng màn trập máy ảnh của bạn. Bạn nhấn nút chụp, máy ảnh của bạn sẽ di chuyển màn trập và chụp được một bức ảnh.
Nếu màn trập vẫn mở trong thời gian dài , nó sẽ cho nhiều ánh sáng lọt vào, tác động đến cảm biến và có độ phơi sáng sáng hơn. Nếu màn trập mở và đóng trong chưa đầy một giây, nó sẽ cho rất ít ánh sáng đi vào, khiến độ phơi sáng tối hơn.
Tốc độ màn trập được viết dưới dạng phân số của một giây, giống như sau:\ 5 giây, 1 giây, 1/60 giây, 1/250 giây, 1/1000 giây, 1/4000 giây.
Tốc độ màn trập trung bình có xu hướng dao động trong khoảng 1/100 đến 1/2000, mặc dù nó phụ thuộc vào thể loại chụp ảnh cụ thể.
Cụ thể, tốc độ màn trập càng nhanh thì hình ảnh thu được càng sắc nét, đặc biệt nếu cảnh có chủ thể chuyển động. Vì vậy, nếu bạn đang chụp ảnh một cầu thủ bóng rổ đang đập mạnh vào quả bóng, bạn sẽ cần tốc độ màn trập nhanh để đóng băng chuyển động của cầu thủ đó.
Điều quan trọng cần lưu ý là tốc độ màn trập hoạt động cùng với khẩu độ và ISO để đạt được độ phơi sáng cuối cùng. Đó chính là nội dung của tam giác phơi sáng; các biến cùng nhau đạt được một kết quả.
Vì vậy, nếu bạn sử dụng tốc độ màn trập nhanh (phơi sáng tối hơn) nhưng sử dụng khẩu độ rộng (phơi sáng sáng hơn), chúng sẽ cân bằng và bạn thường sẽ có được độ phơi sáng đẹp ở giữa đường. Trong khi đó, nếu bạn sử dụng tốc độ màn trập nhanh (phơi sáng tối hơn) và khẩu độ hẹp (phơi sáng tối hơn), hiệu ứng tổng thể sẽ được phóng đại và bạn sẽ có được một bức ảnh cực tối.
Để điều chỉnh tốc độ màn trập, chỉ cần đặt máy ảnh của bạn ở chế độ Ưu tiên màn trập hoặc chế độ Thủ công, sau đó xoay nút xoay máy ảnh tương ứng.
Lưu ý về ISO khi bắt đầu canh chỉnh khái niệm tam giác phơi sáng
ISO đề cập đến độ nhạy của cảm biến máy ảnh với ánh sáng. Vì vậy, nếu bạn chụp ảnh vào buổi tối và ảnh của bạn tiếp tục tối, bạn có thể tăng ISO từ 100 lên 1600. Và nếu bạn chụp ảnh vào ban ngày và ảnh của bạn luôn sáng, bạn có thể giảm ISO từ 400 đến 100.
ISO, khẩu độ và tốc độ màn trập phối hợp với nhau , vì vậy không phải lúc nào bạn cũng sử dụng ISO để tăng hoặc giảm độ sáng. Thay vào đó, bạn có thể tăng ISO để có thể tăng tốc độ màn trập (để đóng băng hành động). Hoặc bạn có thể tăng ISO để có thể thu hẹp khẩu độ (để tăng độ sâu trường ảnh).
ISO càng cao, hình ảnh của bạn sẽ càng nhiễu (hoặc nhiều hạt hơn ). Nhiễu làm giảm độ sắc nét, do đó, bạn nên giữ ISO ở mức thấp nhất có thể, giả sử bạn có độ phơi sáng như ý muốn (và khẩu độ cũng như tốc độ màn trập phù hợp).
Để làm sáng hình ảnh, bạn có thể mở rộng khẩu độ, giảm tốc độ màn trập hoặc tăng ISO.
Để làm tối hình ảnh, bạn có thể thu hẹp khẩu độ, tăng tốc độ màn trập hoặc giảm ISO.
Và nếu bạn điều chỉnh hai biến theo các hướng khác nhau – chẳng hạn như bạn giảm ISO cộng với việc mở rộng khẩu độ – các hiệu ứng sẽ (gần như) triệt tiêu lẫn nhau.
Vì vậy, tam giác phơi sáng có hai mục đích trong nhiếp ảnh. Điều chỉnh độ phơi sáng để bạn có được kết quả chi tiết. Cho phép bạn điều chỉnh tốc độ màn trập, khẩu độ hoặc ISO trong khi vẫn giữ mức phơi sáng ổn định. Khi ánh sáng thay đổi, bạn sẽ cần điều chỉnh khẩu độ, tốc độ màn trập và ISO cho phù hợp. Nếu bạn chụp ảnh chân dung vào giữa trưa, bạn có thể sử dụng tốc độ cửa trập nhanh để hạn chế ánh sáng chói, nhưng nếu bạn chụp cùng một chủ thể vào lúc hoàng hôn, bạn có thể muốn giảm tốc độ cửa trập. Nếu không, hình ảnh sẽ bị giảm, sẽ kết thúc quá tối.