Bên cạnh các nguyên tắc chụp ảnh hay bố trí bộ cục phù hợp khi chụp ảnh thì việc canh ánh sáng cũng như đo sáng để xác định tốc độ màn trập trên máy DLSR là điều rất quan trọng.
Mỗi chế độ đo sáng sẽ có phạm vi khác nhau và cách sử dụng khác nhau từ đó sẽ đưa ra chất lượng ảnh khác nhau do ảnh hưởng đến vấn đề lấy nét và nhận ánh sáng của máy ảnh nên việc đo sáng đóng vai trò chủ chốt trong chụp ảnh.
Mỗi chiếc máy ảnh DSLR đều có một chế độ gọi là chế độ đo sáng. Biết được như thế nào gọi là đo sáng và mỗi chế độ đo sáng hoạt động như thế nào thật sự rất quan trọng trong nhiếp ảnh, bởi vì nó giúp các nhiếp ảnh gia, người chụp ảnh kiểm soát được ánh sáng một cách dễ dàng hơn. Từ đó, người chụp có thể tạo ra bức ảnh đẹp ở mọi điều kiện môi trường và sẽ có được những bức ảnh tốt hơn ở nơi có điều kiện ánh sáng không thuận lợi.
Trong điều kiện ánh sáng mạnh, có thể là do ngược sáng hoặc có một khu vực lớn trong ảnh có màu trắng hoặc sáng màu như dưới bóng đèn, dưới trời nắng gắt, hệ thống đo sáng tự động có thể bị sai lệch và khiến máy ảnh tự động điều chỉnh ánh sáng nhưng lại không phù hợp, kucs này ảnh rất có thể sẽ bị tối do thiếu sáng. Trong các trường hợp này, người chụp cũng cần đánh giá lại và chủ động chụp thừa sáng so với thông báo của thước đo sáng.
Đo sáng là gì?
Đo sáng là cách máy ảnh của bạn xác định tốc độ cửa trập và khẩu độ chính xác , tùy thuộc vào lượng ánh sáng đi vào máy ảnh và ISO. Việc xác định độ mở ống kính (khẩu độ – apeture – fstop), tốc độ chụp (shutter speed), và độ nhạy sáng (iso) để có được một bức ảnh đúng sáng.
Trước đây, máy ảnh không được trang bị tính năng để đo ánh sáng một cách thông minh, một cảm biến đo lượng và cường độ ánh sáng. Người chụp ảnh đã phải sử dụng máy đo ánh sáng cầm tay để xác định độ phơi sáng tối ưu. Hoặc trên các máy film, người chụp phải biết cách xem thông số, đưa máy ảnh đến các vùng sáng để đo được ánh sáng từ đó chỉnh ISO phù hợp.
Có bao nhiêu chế độ đo sáng trên máy ảnh?
Mỗi chế độ sẽ cho ra một pham vi đo sáng khác nhau. Điều này rất thiết thực trong việc chọn lựa hình ảnh và cách thể hiện hình ảnh đó qua những tấm ảnh. Chủ yếu, ta có 4 chế độ đo sáng chính:
– Đo sáng điểm: đây là chế độ đo sáng có phạm vi hẹp nhất trong các chế độ. Ở chế độ này, máy ảnh chỉ phản ứng với độ sáng của một vùng nhỏ ở giữa (thường là vùng trung tâm hoặc vùng được chọn). Mặc dù vậy, đo sáng điểm rất tiện lợi khi muốn đo sáng ở một vùng cụ thể nhất định. Giống như khi chụp ảnh ngược sáng, hoặc khi vùng sáng và vùng tối phủ chống lên nhau trong những cảnh muốn chụp.
– Đo sáng đánh giá: đây là chế độ thiết lập mặc định của mọi máy ảnh. Chính vì thế, nó được sử dụng ở mọi tình huống. Đối với những người mới tập chụp ảnh thì chế độ này khá an toàn. Máy ảnh sẽ tự động chú trọng đối tượng được lấy nét và cân nhắc sự cân bằng chung dựa trên vị trí của điểm AF được sử dụng.
– Đo sáng một phần: chế độ này dùng để đo sáng ở một vùng bất kỳ nào đó tương đối nhỏ. Khi thiết lập, nó sẽ tự cân chỉnh độ sáng. Ảnh chân dung cận cảnh hay macro là hai thể loại thường sử dụng chế độ này nhất.
– Đo sáng cân bằng trung tâm: Thay vì cân bằng ánh sáng cho toàn bộ khung hình thì với chế độ đo sáng trung tâm nó sẽ hạn chế lại. Vẫn cung cấp khả năng đo sáng cân bằng hiệu quả cho toàn ảnh, nhưng kỹ thuật này nhấn mạnh phơi sáng ở khu vực trung tâm khoảng 30% khung hình. Cách đo sáng này thường dùng trong các trường hợp bạn muốn chụp chủ thể chiếm phần lớn khung hình hay chụp những tốp đông người mặc đồ cùng màu thì sẽ cho hiệu ứng rất tốt.
Cách đo sáng trên máy ảnh DLSR
Việc lựa chọn chế độ đo sáng hợp lý sẽ giúp bạn có được kết quả tốt nhất, thể hiện đúng ý đồ chụp ảnh. Dễ nhận thấy, chế độ đo sáng được nhiều người thường xuyên sử dụng nhất đó là Đo sáng điểm. Vì lúc này, máy ảnh thực hiện đo sáng ở một vùng nhỏ trong khung hình từ đó người dùng sẽ có được mức phơi sáng phù hợp một cách nhanh chóng và chính xác. Tuy nhiên, tuỳ thuộc vào điều kiện ánh sáng ở nơi chụp mà có thể linh hoạt cách đo sáng để mang hiệu quả chất lượng tốt nhất, có thể sử dụng chế độ đo sáng toàn khung để máy ảnh tự tính toán, cân bằng ánh sáng ở trong khung hình.
Việc chỉnh chế độ đo sáng rất đơn giản, bạn chỉ cần vào menu cài đặt của máy, chọn Metering mode rồi chọn chế độ muốn chụp và nhấn nút SET. Hoặc nhấn vào Q trên khi đang sử dụng màn hình LCD và trực tiếp trên màn hình cảm ứng nếu sử dụng chế độ chụp qua Viewfinder, sau đó chọn cách đo sáng phù hợp. Trên một số dòng máy cao cấp như Nikon có một nút bấm riêng biệt ở phía trên để thay đổi chế độ lấy nét. Tuỳ thuộc vào mỗi dòng máy lại có nút điều chỉnh chế độ này khác nhau.