Cân bằng trắng là một chức năng thường được sử dụng để chỉnh tông màu của ảnh để phản ánh màu gốc của đối tượng, bất kể ánh sáng xung quanh. Đây là yếu tố cực quan trọng trong nhiếp ảnh, nó quyết định màu sắc của bức ảnh.

Chúng ta cần tới cân bằng trắng (White Balance) – thiết lập trong máy ảnh để đảm bảo màu sắc trong hình ảnh của bạn trông tự nhiên nhất. Bởi lẽ, màu sắc bức ảnh phụ yếu rất nhiều vào yếu tố khách quan lẫn chủ quan.

Cân bằng trắng là gì?

Khái niệm về cân bằng trắng

Khi đã hiểu về hiện tượng dải quang phổ của nguồn sáng. Lúc này, cân bằng trắng đóng vai trò điều chỉnh màu sắc sao cho hình ảnh trông tự nhiên nhất. Hầu hết các nguồn sáng như ánh sáng mặt trời, đèn flash, bóng đèn không thể tạo ra ánh sáng trắng hoàn toàn. Vì thế, tính năng White Balance – cân bằng trắng được tạo ra sẽ đảm bảo màu trắng được tái tạo một cách chính xác nhất dù được chụp với bất kỳ loại ánh sáng nào. 

Cân bằng trắng trong máy ảnh

Theo nguyên tắc, các máy ảnh kỹ thuật số chỉ có thể đoán nhiệt độ màu bằng cách quan sát ánh sáng tới từ môi trường xung quanh. Điều này, khiến một vài bức ảnh có thể xuất hiện hiện tượng màu hơi xanh hoặc hơi vàng và tông màu da có thể không được tự nhiên.

Vì vậy lúc này, bạn cần thiết lập thủ công chế độ White Balance trên máy ảnh của mình để có được nhiệt độ màu chính xác. Hiện nay, hầu hết các máy ảnh đều có tùy chọn cài đặt hoặc điều chỉnh White Balance thủ công với một số cài đặt điển hình bao gồm: Sunlight, Shade, Tungsten, Flourescent và nhiều thiết lập khác. 

Nhiệt độ màu là gì?

Nhiệt độ màu được định nghĩa “là nhiệt độ của vật đen tuyệt đối mà bức xạ của nó cùng màu với bức xạ của Vonfram”. Nhiệt độ màu có đơn vị là độ Kelvin (độ K). 

Dải quang phổ của ánh sáng sẽ phụ thuộc vào nhiệt độ nguồn sáng đó phát ra, được ước lượng bằng số độ K, từ đó ta có được màu sắc tương ứng. Cần lưu ý rằng, khi nhiệt độ càng cao, bức xạ phát ra càng mạnh sẽ cho màu lạnh và ngược lại những vật có nhiệt độ thấp hơn lại phát ra bức xạ thiên về tông ấm như màu vàng hoặc cam.

Thông số của nhiệt độ màu là dãy số từ 1000 đến 10000. Những màu lạnh bắt đầu với thông số 1000. Với thông số này, bức ảnh chụp sẽ có một tông màu xanh, cho người xem cảm giác buồn hay lạnh lẽo. 

Ở nhiệt độ màu 10000, ảnh sẽ ngả sang màu đỏ hay da cam, tạo cho người xem cảm giác nóng hay ấm áp.

Một điều cần chú ý phân biệt là khi nói đến nhiệt độ màu của vật thì ta đang nói tới độ sáng của vật đó, chứ không phải nhiệt độ của nó.

Các nguồn sáng khác nhau mang đến nhiệt độ màu khác nhau. Thông thường ánh sáng bạn thường nhìn thấy có nhiệt độ màu ở mức 5500K, đây là mức ánh sáng trung tính điển hình.

Các chế độ Cân bằng trắng 

Giá trị Kelvin sẽ là thước đo để đo thông số cân bằng trắng. Phụ thuộc vào từng nhà sản xuất và từng mẫu máy thì sẽ có thông số khác nhau. Dưới đây là một vài cài đặt Cân bằng trắng mà bạn có thể tham khảo:

• Chế độ tự động (Auto): Là chế độ mặc định của máy ảnh, nếu bạn mới tập chơi thì chế độ này sẽ mang lại sự an toàn khi chụp. Chế độ này sẽ tự động cân chỉnh Cân bằng trắng theo ánh sáng môi trường xung quanh, kể cả khi sử dụng đèn flash. Tuy nhiên, việc sử dụng chế độ tự động nên được giới hạn trong các trường hợp khi bạn không có đủ thời gian để cài đặt Cân bằng trắng cho từng bức ảnh hoặc trong điều kiện ánh sáng cụ thể. 
• Chế độ Tungsten (hoặc Incandenscent): Máy ảnh sẽ thêm tông màu mát vào hình ảnh vì ánh sáng bóng đèn vonfram (đèn sợi đốt) thường là tông màu ấm.  Tungsten nghiêng về phía các tông màu lạnh và có xu hướng thiết lập nhiệt độ màu khoảng 3.200K.

Có thể có nhiều chế độ, bao gồm Daylight, Shade, Cloudy, Tungsten light, và White fluorescent light. Nếu bạn mới bắt đầu chụp ảnh, ít có khả năng là bạn sẽ thành thạo số lượng lớn chế độ ngay\ lập tức, do đó bạn nên bắt đầu bằng cách nắm vững bốn chế độ.

• Chế độ Direct Sunlight: Chế độ này được dùng khi chụp ảnh ngoài trời với ánh nắng chiếu vào chủ thể.
• Chế độ Flash: Cài đặt này chỉ sử dụng khi đèn flash là nguồn sáng duy nhất. Máy ảnh sẽ thêm tông màu ấm vào hình ảnh. Chế độ flash thường ở khoảng 6.000K.
• Chế độ Cloudy: Những ngày nhiều mây có xu hướng hợp với tông màu hơi lạnh hơn, cài đặt Cloudy trên máy ảnh của bạn có thể sẽ làm tăng thêm chút ấm áp cho hình ảnh. Cloudy có nhiệt độ khoảng 6.000K.
• Chế độ Fluorescent: Chế độ này được sử dụng để chụp ảnh sáng hơn và ấm hơn bù cho tông màu mát của ánh sáng huỳnh quang. 

• Chế độ Shade: Máy ảnh sẽ thêm tông màu ấm, màu cam vào hình ảnh, ảnh được chụp có màu sắc sẽ ấm hơn chế độ Cloudy.
• Chế độ thay đổi nhiệt độ màu: Bạn có thể tự động thay đổi giá trị Kelvin từ 2500 đến 10.000. 
• Chế độ Preset (PRE): Chế độ này cho phép máy ảnh nhận biết màu trắng sẽ trông như thế nào qua nhiệt độ màu hiện tại. Trong một số trường hợp nhiều nguồn sáng hoặc khó xác định nguồn sáng chính, những gì chúng ta phải làm là chụp một tờ giấy trắng để cảm biến máy có thể đọc thông tin nhiệt độ màu từ tờ giấy trắng đó và thiết lập lại thuật toán White Balance của máy ảnh đúng cách. 

Cách thay đổi cân bằng trắng trong máy ảnh

Cân bằng trắng có thể được thay đổi rất dễ dàng trên các máy ảnh. Đối với máy ảnh DSLR và máy ảnh không gương lật, sẽ có một nút để bạn thay đổi giữa các cài đặt trước cân bằng trắng khác nhau.  Nếu bạn không có nút cân bằng trắng hoặc bạn muốn chọn cân bằng trắng thông qua menu máy ảnh của mình. Bạn thường có thể tìm thấy cài đặt.

Điều chỉnh White Balance khi chụp file RAW và JPEG

Nếu bạn chụp bằng file RAW, cân bằng trắng là một trong số các tính năng điều chỉnh mà bạn hoàn toàn có thể thay đổi khi xử lý hậu kỳ mà không ảnh hưởng đến chất lượng và độ sắc nét. Ngoài ra, các thay đổi White Balance đối với file RAW bao giờ cũng linh hoạt hơn so với khi thay đổi với file JPEG. Cho nên miễn là bạn chụp ở định dạng RAW thì việc điều chỉnh nhiệt độ màu của nguồn sáng trong bức ảnh sẽ dễ dàng xử lý hơn, đặc biệt ở giai đoạn hậu kỳ.