Hầu hết các ống kính đều tích hợp khả năng zoom khá ấn tượng. Tuy nhiên, chất lượng ảnh sẽ có sự khác biệt về cách set up thông số máy ảnh khi chụp và khả năng zoom trên ống kính được tích hợp là zoom quang học hay kỹ thuật số.

Đa phần, khi sử dụng tính năng zoom trên máy ảnh với mục đích muốn bắt trọn, lấy nét chủ thể từ xa. Tuy nhiên tuỳ mục đích, yêu cầu về ảnh mà chúng ta phải lựa chọn giữa zoom kỹ thuật số và zoom quang học vì mỗi loại đều có ưu điểm và nhược điểm riêng. 

Khái niệm Zoom kỹ thuật số và Zoom quang học

Zoom kỹ thuật số (Digital Zoom) là gì?

Zoom kỹ thuật số là một hình thức phóng to hoặc thu nhỏ hình ảnh hoàn toàn bằng điện tử, không sử dụng đến các yếu tố cơ học hay bất cứ chuyển động nào bên trong máy ảnh. Việc phu phóng duy nhất diễn ra nằm trong phần mềm và quá trình xử lý của máy ảnh, khi đó máy ảnh sẽ thực hiện cắt để phóng to hoặc ngược lại để thu nhỏ hình ảnh.

Zoom kỹ thuật số là tính năng phóng đại hình ảnh trong khung hình bằng cách sử dụng thuật toán.

Tính năng này sẽ cắt các phần hình ảnh xung quanh cảnh vật để làm như đối tượng rõ hơn. Zoom kỹ thuật số ngày càng chất lượng hơn trên điện thoại nhờ công nghệ AI tự động điều chỉnh hình ảnh rõ nét.

Zoom quang học (Optical Zoom) là gì?

Zoom quang học là hình thức zoom dựa trên sự dịch chuyển của các thành phần thấu kính bên trong ống kính đem đến khả năng phóng to hay thu nhỏ hình ảnh. Cơ chế hoạt động của Zoom Quang học sẽ thay đổi cơ học trong ống kính làm thay đổi tiêu cự của máy ảnh. 

Trước đây, các nhiếp ảnh gia luôn coi hình thức zoom này là cách tốt nhất để thu phóng một bức ảnh. Tuy nhiên, do cơ chế hoạt động của zoom quang học có sự chuyển động của các thấu kính bên trong nên luôn làm cho ống kính trở nên lớn hơn, cấu trúc phức tạp hơn và trong một số trường hợp hình ảnh vẫn không được sắc nét.

So sánh Zoom quang học và Zoom kỹ thuật số

Cơ chế hoạt động

Hai công nghệ zoom này hoạt động hoàn toàn khác nhau. Một bên là zoom dựa trên sự dịch chuyển bên trong ống kính quang học (zoom quang học), một bên là zoom dựa trên thuật toán thu phóng kỹ thuật số (zoom kỹ thuật số). Về cơ bản, quá trình zoom quang học sẽ phức tạp hơn nhiều so với zoom kỹ thuật số. 

Chất lượng zoom

Chất lượng hình ảnh sau khi zoom của ống kính sử dụng zoom quang học hay kỹ thuật số đều có nhiều sự khác biệt. Zoom quang học cho chất lượng hình ảnh phóng to hay thu nhỏ đều rất sắc nét, không bị vỡ ảnh hay mờ nhòe nhờ cơ chế di chuyển thấu kính bên trong, dẫn đến thay đổi tiêu cự, giúp camera có khả năng nhìn xa hơn, hình ảnh hiển thị rõ nét hơn. 

Trong khi đó, chất lượng hình ảnh khi zoom kỹ thuật số có khả năng bị mất nét, vỡ hình khá lớn, đòi hỏi kỹ thuật từ người chụp. Với một số ống kính, thuật toán zoom kỹ thuật số sẽ bổ sung thêm điểm ảnh để giữ nhiều chi tiết hơn. Tuy nhiên sau khi xuất ảnh, bạn cần zoom vào chi tiết thì ảnh bị vỡ, kém độ sắc nét

Thời gian zoom 

Thời gian để nhìn rõ hình ảnh sau khi zoom của máy ảnh sử dụng zoom quang học lâu hơn zoom kỹ thuật số . Vì Zoom quang học sử dụng thuật toán số nên mất nhiều thời gian hơn. 

Thời gian lấy nét

Tương tự với thời gian zoom, khi zoom thì các thấu kính trong lens zoom quang học bị dịch chuyển, do đó cũng cần thời gian để tiêu cự cũng thay đổi theo, dẫn đến thời gian lấy nét lâu hơn. Còn đối với hình thức zoom kỹ thuật số, do không mất thời gian thay đổi bất cứ chuyển động gì trong máy ảnh nên thời gian lấy nét của nó luôn diễn ra rất nhanh.

Mức độ phổ biến

Mặc dù zoom quang học cho chất lượng hình ảnh thu phóng tốt hơn, sắc nét hơn nhưng chi phí để làm ra nó cũng cao hơn so với zoom kỹ thuật số. Bên cạnh đó, với sự phát triển như hiện tại thì zoom quang học mang đến nhiều cải tiến hiện đại.

Bên cạnh đó, công nghệ zoom kỹ thuật số đang được cải thiện ngày càng tốt hơn. Ngoài ra, các ống kính sử dụng zoom quang học luôn có kích thước lớn hơn nên đôi khi cũng gây bất tiện quá trình sử dụng.

Với zoom quang học, máy ảnh có thể cho chất lượng hình ảnh cao ở bất kỳ độ dài tiêu cự nào, dù là góc rộng hay tele. Còn với tính năng zoom kỹ thuật số, máy ảnh sẽ cho chất lượng hình ảnh tốt nhất ở tiêu cự rộng nhất và “zoom” sẽ chỉ tương đương với việc cắt ảnh từ góc rộng nhất đó ra mà thôi.

Khả năng thu phóng

Zoom kỹ thuật số sử dụng các thuật toán nên đem đến khả năng thu phóng với độ phóng đại lớn hơn nhiều so với zoom quang học. Tuy nhiên, chất lượng hình ảnh sau khi zoom bị giảm đi rất nhiều so với hình ảnh gốc trước đó. Ngược lại, zoom quang học tuy có độ phóng đại nhỏ hơn nhưng chất lượng sau zoom của nó hầu như không bị giảm so với ban đầu.