Tốc độ màn trập là gì?
Đầu tiên, ta cần hiểu rõ về khái niệm màn trập. Màn trập (hoặc có thể gọi là cửa trập), là lớp màn hình bằng kim loại được đặt trước cảm biến máy ảnh. Màn trập được xem là bộ phận rất quan trọng của máy ảnh khi giúp điều tiết lượng ánh sáng đến bộ cảm biến.
Còn về Tốc độ màn trập (Shutter Speed), đây được hiểu là thời gian màn trập đóng/mở để ánh sáng đi vào và tiếp xúc với tấm phim (với máy ảnh chụp phim) hoặc cảm biến (đối với máy ảnh kỹ thuật số).
Tốc độ màn trập về cơ bản là mô tả tốc độ nhanh hoặc chậm của màn trập khi mở ra. Nó đưa ra lượng thời gian chính xác (hay còn gọi là thời gian phơi sáng) trong thời điểm mà máy ảnh của bạn ghi lại hình ảnh.
Tốc độ màn trập được tính bằng giây, hoặc phần của một giây. Ví dụ, tốc độ màn trập 1/200 có nghĩa là 0.02 giây. Nếu nhìn trên máy ảnh, người dùng sẽ thấy các con số như 1s, 1/2s, 1/4s, 1/8s, 1/15s, 1/30s, 1/60s, 1/125s, 1/250s,..Đây cũng được gọi là “thời gian phơi sáng” vì nằm trong khoảng thời gian mà cảm biến tiếp xúc với ánh sáng.
Các dạng tốc độ màn trập
Tốc độ màn trập nhanh: tốc độ này thường ở mức từ 1/125 giây trở xuống. Tốc độ màn trập nhanh sẽ tạo ra hiệu ứng đóng băng chuyển động. Với hiệu ứng này các chủ thể di chuyển nhanh sẽ được chụp lại một cách rõ nét hơn và tránh việc bị mờ.
Tốc độ màn trập chậm: thường diễn ra trong khoảng 1/100 giây đến 1 giây. Tốc độ màn trập chậm được sử dụng để chụp những dạng ảnh trong môi trường tối. Ví dụ như ảnh dải ngân hà hoặc các vật thể khác vào ban đêm hoặc trong những môi trường tối (với điều kiện có chân máy).
Tốc độ màn trập dài: tốc độ màn trập dài thường kéo dài hơn 1 giây, được chụp trong điều kiện thiếu sáng. Ngoài ra nó cũng tạo ra hiệu ứng chuyển động mờ, Dạng tốc độ màn trập dài này thường được dùng trong quảng cáo về xe máy hoặc ô tô, mang lại cảm giác chuyển động cho các bức ảnh.
Ý nghĩa của tốc độ màn trập
Tốc độ màn trập với khẩu độ
Tốc độ màn trập và khẩu độ thường được kết hợp với nhau nhằm mục đích điều chỉnh lượng ánh sáng tác động vào bộ cảm biến. Với lượng ánh sáng lớn (đồng nghĩa với khẩu độ lớn) thì cảm biến chỉ cần khoảng thời gian phơi sáng ngắn (đồng nghĩa với tốc độ nhanh).
Chỉ bấy nhiêu là đã đủ điều kiện để nhận được lượng ánh sáng cần thiết. Với cùng một cường độ sáng, các cặp thông số 1/500 – f/4, 1/125 – f/5.6, 1/60 – f/8 hay 1/30 – f/11,…sẽ có cùng lượng sáng vào bộ cảm biến như nhau.
Với một EV (exposure value – giá trị hơi sáng), bạn sẽ có nhiều tùy chọn thời điểm chụp khác nhau tùy mục đích riêng. Ví dụ như nếu muốn lấy độ sâu trường ảnh (DOF) rõ hơn và có chiều sâu thì nên dùng tốc độ chậm – khẩu độ nhỏ. Còn nếu muốn bắt dính chuyển động thì dùng tốc độ nhanh – khẩu độ lớn.
Tốc độ màn trập và ISO
Tốc độ màn trập và ISO là cũng là hai thông số tương trợ với nhau. Nhờ sự kết hợp này mà có thể tác động đến lượng ánh sáng đi vào máy ảnh bằng cách điều chỉnh một trong hai thông số.
Có điều việc tăng ISO cũng có thể gây ra hậu quả tiêu cực, làm ảnh bị nhiễu hạt (noise) và bệt màu, nhất là trong điều kiện ánh sáng yếu. Vì lý do này, bạn nên giảm tốc độ màn trập hoặc mở khẩu ra để cho bức ảnh trở nên đúng sáng trước khi tăng ISO.
Tốc độ màn trập ảnh hưởng đến ánh sáng
Vốn tốc độ màn trập có ảnh hưởng lớn tới lượng ánh sáng khi chụp ảnh, nhất là ánh sáng đi vào cảm biến. Nó tác động đến khả năng phơi sáng và cả độ sáng của hình ảnh.
Nếu bạn sử dụng tốc độ màn trập chậm, cảm biến máy ảnh sẽ thu được nhiều ánh sáng hơn và bức ảnh cũng sẽ có độ sáng tốt hơn. Còn khi dùng tốc độ màn trập nhanh, cảm biến máy ảnh chỉ có thể tiếp xúc được với một lượng nhỏ ánh sáng và khiến cho ảnh bị tối hơn.
Cách đo tốc độ màn trập
Tốc độ màn trập thường được đo bằng đơn vị là “một phần của giây” và được viết ra dưới dạng phân số. Ví dụ: 1/60 giây, 1/250 giây,.. Nên nhớ rằng phần mẫu số càng lớn thì tốc độ càng nhanh. Lư ý rằng Bạn nên để tốc độ màn trập lớn hơn 1/125 giây để đảm bảo rằng ảnh không bị rung khi bạn cầm máy bằng tay. Còn nếu bạn cần chụp ảnh với tốc độ màn trập thấp, thì bạn nên sử dụng tripod.
Những máy ảnh DSLR hoặc máy ảnh Mirrorless ngày nay có thể xử lý tốc độ màn trập lên đến 1/4000 giây, thậm chí một số máy ảnh cao cấp có thể xử lý đến 1/8000 giây hoặc thậm chí nhanh hơn nữa.
Ngoài ra, bạn cũng cần tính toán xem nên sử dụng tốc độ màn trập ra sao cho một bức ảnh. Cần đánh giá trước xem có bất cứ điều gì, thứ gì trong bức ảnh bạn sẽ chụp có thể chuyển động được và bạn muốn ghi lại những chuyển động đó như thế nào.
Cách thay đổi tốc độ màn trập trong máy ảnh
Hầu như các máy ảnh hiện nay đều có thể tự động chỉnh tốc độ màn trập theo điều kiện môi trường và chế độ chụp. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể tự chỉnh nó theo ý muốn riêng dưới 2 chế độ.
– Chế độ Ưu tiên màn trập:
Ở chế độ này bạn sẽ chọn tốc độ màn trập còn máy ảnh sẽ tính toán khẩu độ cho bạn. Chế độ ưu tiên màn trập được hiển thị trên mặt số chế độ máy ảnh bằng ký hiệu S hoặc Tv (đối với Canon và Pentax). Bằng cách xoay bánh xe điều khiển ở phía sau (phần bên phải máy ảnh gần ngón cái của bạn), bạn sẽ điều chỉnh được tốc độ màn trập theo ý muốn của mình.
– Chế độ thủ công: nó cho phép người chụp kiểm soát được tốc độ màn trập, khẩu độ và ISO, dành cho những nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp, có thể tùy chỉnh các thông số này trong từng tình huống chụp ảnh.
Nguồn tham khảo: dienmayxanh, thegioididong, digi4u